نقد و بررسی بازی‌ها بررسی بازی Starfield؛ رویای ۲۵ ساله بتسدا

[ممد صنوبر]

دنیای عظیم استارفیلد داستان‌های ریز و درشت شخصیت‌هایش را تعریف می‌کند و در عین حال هیچ مسئله‌ای با وضع بشری مردمانش‌ ندارد. شما در بازی به آن مردمان کمک می‌کنید ولی پیرنگ اصلی به دنبال پیدا کردن راز هستی و کمک کردن به مسئله‌ای است که مغز اعضای Constellation را مشغول نگه می‌دارد. شما ذلت و حتی لذت مردمان را می‌بینید اما باز هم باید در میان ستارگان برای کسب آن‌ها یا دفع‌شان بگردید. باید چشم‌ها را بر هم بگذارید، مغزتان را با این منطق بی‌منطق خلوت کنید و به آن موارد جزئی که اتفاقاً کلیات و اصول زندگی انسان را تشکیل می‌دهند، بی‌اهمیت باشید

 

[ممد صنوبر]

هدف استارفیلد هر چقدر فضایی‌تر می‌شود، فضای انسانی را بیشتر نادیده می‌گیرد. این که چه کسی بودیم و در آینده چه خواهیم شد، گاهی در پس‌ و پیش‌زمینه‌های داستانی بازی پیدا می‌شود، می‌درخشد و سپس محو می‌گردد؛ گویا دنباله‌داری بود که آمدن و رفتنش را حتی به چشم ندیدیم و دیگران تعریفش را می‌کنند. از فجایعی که در مریخ رقم می‌خورند و کودکان اندکی که همان‌ها هم چیزی برای امید ندارند. از کثافت مخدری که مردم رعیت‌گونه Neon را تهطیر می‌کند. از جنگ اخیر بین United Colonies، Freestar Collective و House Va’ruun که نتیجه آن مرگ‌های بسیار و یک پیمان صلح شکننده است؛ از همه این‌ها باید درسی گرفت و چیزی را احساس کرد، چیزی را بویید و منطقی را به ارث برد، این‌طور فکر نمی‌کنید؟ این‌طور احساس نمی‌کنید؟

 

[ممد صنوبر]

در عوض استارفیلد از بازیکن چه می‌خواهد؟ در هر سیاره و هر گوشه‌ای از منظومه‌ها، به امید پیدا کردن چیزی شگفت‌انگیز، هر چقدر کوچک ولی مهم و مبهم با پاسخی که جوابش سکوت است. در عنوانی که ادعای اتصال جهان‌های کوچک را به یک جهان بزرگ و Unity دارد، «یکه» و «تنها» خواهید ماند و از بخت بد، این تنهایی حتی نمی‌تواند یک شیوه بیان هنری باشد. به هر حال کم هم نیستند چنین سناریوهایی که می‌توانستند هنری باشند چه بسا اگر با منطق دنیای بازی همگام نباشند

 

[ممد صنوبر]

این لحظات بعضی اوقات هم موفق می‌شوند. این نقطه‌های کم‌نور می‌توانند از سوسوی امید فرا بروند و یک لحظه شاعرانه، یک خیرگی بی‌پایان به افق خورشید یا صدای ترک یخ‌های سیاره‌ای را در گوش شما بیندازند. اما این شاعرانگی‌ها فقط تا مرز چندمین باری است که آن‌ها را می‌بینید و تجربه می‌کنید، نه بیشتر از آن؛ نه بیشتر از آن که به این‌ها عادت کردید و مطمئن شدید که درسی برای گرفتن نیست ولی هزاران بار باید درس پس داد.

 

[ممد صنوبر]

نتیجتاً پس لحظاتی که در بازی تصمیم می‌گیرید از عزلت ستارگان لذت ببرید،‌ یک جای کار می‌لنگد در حالی که جای دیگری این چفت و بست، اشتباهی اما عمدی انجام شده است. چه می‌توان از سیاراتی انتظار داشت که چندین و چند ده سال نوری با تمدن ما فاصله دارند و هیچ فرمی از موجودات هوشمند روی آن‌ها پا نگذاشته‌اند؟ برخی این سوال را می‌پرسند که اکنون ما هم پرسیدیم. منطقی است اما استارفیلد گاهی اوقات از چیز دیگری استفاده می‌کند که نامش «منطق» نیست.

 

[ممد صنوبر]

این استفهام انکاری پذیرفتنی است اما چرا در داستان اصلی و تلاش‌هایی که بتسدا در کنار آن داستان مانند معرفی و پرداخت ادیان انجام داده است، بازی مرز بین احساس و منطق را به چالش می‌کشد؛ طوری به چالش می‌کشد تا ما نگاه‌های هنری را به سر دروازه منطق برسانیم و هر جا که بازی از بیان منطقی اهداف داستانیش شکست خورد، مجدداً به احساس پناه ببریم؟ ما سرانجام تنهایی را بپذیریم و رنج منطقی و لذت برآمد از آن را، یا برداشت پیامبرگونه و الهیات بازی که معنا را از تنهایی نوع بشر و نگاه هنری ما خارج می‌دانند؟

 

[ممد صنوبر]

در استارفیلد یک گروه مشخص به دنبال راز ستارگان هستند ولی هیچ‌ک.س به دنبال دلیل و راز پناه بردن ما به ستارگان نیست. هیچ‌‌ک.س نمی‌خواهد راز بدبختی و نکبت انسان‌هایی که پایشان روی هوا و سرشان در ثروت نیست را درک کند. در حقیقت زمانی که در پس‌زمینه، به تدریج از چگونگی و چرایی توسعه دولت‌های مذکور، وقایع مهم و پدیده‌های همجوار مثل ادیان آگاه‌ می‌شویم، بیشتر حسرت می‌خوریم که چرا این جهان مجازی تا این اندازه جلو آمده و ناگهان در مهم‌ترین قسمت، لغزیده است. برخی از این پدیده‌ها به جهان و تاریخ خود ما نیز بی‌شباهت نیستند

 

[ممد صنوبر]

استارفیلد در ساختن یک واقعیت جایگزین از مواردی که اتفاق افتاده و خواهند افتاد، ستودنی عمل کرده است اما فراموش کرده دانه‌های ریز و درشت واقعیت خودش را هم در نظر بگیرد تا یک بازی هویت‌مدار را بسازد که اوج تعریف ما از آن، اسکایریم و فالوت در فضا نباشد. شاید بهتر بود ‌داستان اصلی ساده و خرده‌داستان‌های پیچیده‌تر استارفیلد اول به سوالات زمینی ما هر چند احساسی می‌پرداختند تا ما نیز با آن‌ در آسمان‌ها به شکل منطقی همراه شویم

 

[ممد صنوبر]

فراموش نکنید که ما همان‌قدر که یک اثر جاه‌طلبانه رفتار می‌کند، جاه را از آن می‌طلبیم. اگر فرضاً شما به عنوان یک بازی‌ساز به وسعت یک کهکشان به دنبال معنا هستید، عجیب نیست که ما نیز به همان عمق به دنبال معنایی در این اثر دیجیتال باشیم

 

[ممد صنوبر]

این محوریت بر ساز و کارهای منطقی و احساسی بازی که در برخی بخش‌ها بسیار پخته و در برخی بخش‌ها خانمان‌سوز عمل می‌کند، در پناه گذشته و پرداخت شخصیت‌ها از لا به لای گذشته‌شان، شاخه‌های دیگری را برای ایجاد روابط اجتماعی و عاطفی رشد و انشعاب می‌دهد. شخصیت‌های همراه، اکثر اوقات هیچ واکنش غیرکلیشه‌ای به وقایع ندارند تا «شخصیت» بشوند. هر چند آن‌ها به شکل منظم از شما درخواست می‌کنند تا بایستید و با آن‌ها صحبت کنید یا بدون تعامل، نظری را به سمت‌تان پرتاب می‌کنند اما بتسدا با افزودن چنین توقف‌های گاه و بی‌گاه نتوانسته جریان روابط اجتماعی و دوستانه ما با دیگران را خیلی معنادار تغییر دهد