همگانی تاریخچه دایناسورها از ظهور تا انقراض

[•Kiana•]

دوره ژوراسیک با یک انقراض جزئی خاتمه یافت که در آن بسیاری از گونه‌های استگوسوروس (Stegosaurus) که دارای زوائد و برآمدگی‌های استخوانی در پشت ستون فقرات بودند و بسیاری از گونه‌های ساروپود نظیر دیپلودوکوس از بین رفتند.

 

[•Kiana•]

 

[•Kiana•]

در دوره کرتاسه تجزیه دو قاره‌ لورازیا و گندوانا به خوبی در جریان بود. آمریکای جنوبی، استرالیا و قطب جنوب به طور کامل جدا شدند و شبه قاره هند از آفریقا جدا شده و در حال پیوستن به آسیا بود. گیاهان گلدار و انواع علف‌ها در این دوره تکامل یافته و به سرعت در خشکی‌های زمین پخش شدند.

 

[•Kiana•]

دایناسورهای تروپود و ساروپود هنوز هم در زمین حکمرانی می‌کردند در حالی که گونه‌های کوچک پستانداران در تلاش برای بقاء بودند. دایناسورهای پرنده‌ای نظیر پتروسورها و پترانودون‌ها (Pteranodons) آسمان را به تسخیر خود درآورده و دایناسورهای خونخوار غول پیکر نیز در این دوره ظاهر شدند.

 

[•Kiana•]

از این شکارچیان عظیم الجثه می‌توان به تیرانوسوروس رکس (Tyrannosaurus rex)، ماپوسوروس (Mapusaurus)، اسپینوسوروس (Spinosaurus)، کارچرادانتوسوروس (Carcharodontosaurus)، ماجونگاسوروس (Majungasaurus) و جایگانوتوسوروس (Giganotosaurus) اشاره کرد. علاوه بر آنها اشکال جدیدی از دایناسورها مانند آنکیلوسوریدها (Ankylosaurids) و خانواده تریسراتوپس (Triceratops) که دایناسورهای سه شاخ بودند در این دوره ظاهر شدند.

 

[•Kiana•]

انقراض دایناسورها
با پایان دوره کرتاسه در حدود ۶۵ میلیون سال پیش، انقراض دسته جمعی کرتاسه-ترشیری (K-T) رخ داد که بر اثر آن دایناسورها به طرز مرموزی ناپدید شدند. همراه با دایناسورها، خزندگان دریایی ترسناکی مانند موساسور (Mosasaurs)، ایکتیوسور (Ichthyosaur)، پِلیسیوسوریا (Plesiosauria) و همچنین همه خزندگان بال‌دار (پتروسورها) نیز از بین رفتند. به نظر می‌رسد در این واقعه جنگل‌های دیرینه سراسر کره زمین شعله‌ور شده و در آتش سوخته‌اند. در حالی که برخی از پستانداران، پرندگان، خزندگان کوچک، ماهی‌ها و دوزیستان زنده مانده بودند، تنوع زیستی در بین اشکال باقی مانده به طرز چشمگیری کاهش یافته بود.

 

[•Kiana•]

نظریه‌های متعددی درباره علت این انقراض گسترده وجود دارد. علاوه بر این که فعالیتهای آتشفشانی و تکتونیکی بسیار زیادی که در آن زمان رخ می‌داد، یک سیارک غول پیکر در حدود ۶۵٫۵ میلیون سال پیش به زمین برخورد کرد. محل این برخورد دهانه چیکسالوب (Chicxulub crater) نام دارد که شامل یک گودال بسیار بزرگ در مکزیک است.

 

[•Kiana•]

نیروی حاصل از این برخورد که برابر با ۱۸۰ تریلیون تن TNT بود، سبب پراکنده شدن حجم عظیمی از خاکستر و گرد و غبار در اتمسفر زمین شد (روزی که دایناسورها مردند!). این ذرات جلوی ورود نور و گرمای خورشید را گرفته و سبب ایجاد یک زمستان طولانی شدند که آب و هوای سراسر کره زمین را به شدت تغییر داد. علاوه بر آن به علت نبود نور کافی بسیاری از گیاهان دیگر قادر به فتوسنتز نبودند به همین علت دایناسورهای گیاهخوار از گرسنگی تلف شدند به دنبال آن دایناسورهای گوشتخوار مدتی از لاشه‌های باقی مانده تغذیه کردند اما پس از مدتی آنها نیز به کلی از بین رفتند.

 

[•Kiana•]

طبقه بندی دایناسورها
دانشمندان در دهه ۱۸۲۰ با کشف استخوان‌های مگالوسوروس (Megalosaurus) در انگلستان برای اولین بار به مطالعه دایناسورها پرداختند. در سال ۱۸۴۲ سر ریچارد اوون (Sir Richard Owen) دیرینه شناس برجسته انگلیسی نام “دایناسور” را اختراع کرد. از آن زمان به بعد فسیل‌ دایناسورها در سراسر جهان توسط دیرین شناسان مورد مطالعه قرار گرفت.

 

[•Kiana•]

دانشمندان بطور سنتی دایناسورها را به دو دسته کلی سورایسکیا (Saurischia) و اورنیتیشیا (Ornithischia) تقسیم می‌کنند. دسته سورایسکیا لگن مشابه مارمولک دارند و دسته اورنیتیشیا لگن شبیه به پرندگان دارند. در این دو دسته، هم دایناسورهای دوپای تروپود و هم دایناسورهای چهارپای ساروپود وجود دارند. پس از این دسته بندی، دایناسورها به جنس‌های بیشماری مانند تیرانوسوروس یا تریسراتوپس طبقه بندی شده و هر جنس به یک یا چندین گونه تقسیم می‌شود.