آموزشی تفاوت واج و حرف

[SPEED]

در این تامیک به فرق میان واج و واژه می‌پردازیم تا درک بهتری در درست‌نویسی داشته باشیم.

 

[SPEED]

تفاوت واج و حرف: واج ، کوچک ترین واحد صوتی یا گفتاری زبان است و حروف الفبا، شکل مکتوب یا نوشتاری واج ها هستند.

 

[SPEED]

در زبان فارسی با وجود 33 حرف الفبا، تنها 29 واج وجود دارد. باید توجّه داشت که رابطه ی یک به یک بین واج ها و حروف وجود ندارد :

برای برخی از واج ها هیچ حرفی وجود ندارد : مصوّت های کوتاه ( یعنی نوشته نمی شوند و ما برای آن ها علامت های " -َ ، -ِ ، -ُ "را وضع کرده ایم تا بتوانیم آن ها را نشان دهیم .)

 

[SPEED]

برای برخی از حرف ها هیچ واج (گفتاری) وجود ندارد؛ مانند: خواهر=خاهر ( "و"حرف معدوله است ، یعنی در گذشته تلفّظ می شده است امّا امروزه از گفتار عدول کرده و تلفّظ نمی شود. )

برای برخی از واج ها چند حرف الفبا وجود دارد:

/ت/= "ت" ، "ط" /س/= "س" ، "ص" ، "ث"

/ ز/= "ز" ، "ظ" ، "ض" ، "ذ" /ع/= "ع" ، "ء"، " ا "

/غ/= "ق" ، "غ" /ه/= "ح" ، "ه"

 

[SPEED]

برای برخی از حرف ها چند واج وجود دارد؛ مانند : ا - ی - و- ه

به مثال های زیر دقت کنید:

"ی": اگر واج اول و سوم یا چهارم هجا باشد، صامت است ؛ مانند: یار ، وحی ، دِیر .

"ی": اگر واج دوم باشد و صدای (ای) بدهد مصوت بلند به حساب می آید. مانند: دیروز، بید، سیر

 

[SPEED]

به این نکته توجه کنید که:

تجزیه کلمه ی "خسرو" بدین شکل است:

خُس: صامت + مصوّت + صامت : / خ/ -ُ /س /

رُو: صامت + مصوّت + صامت : / ر / -ُ / و /

بنا بر این، "و" اگر واج اول یا سوم یا چهارم باشد صامت است.

اگر واج دوم باشد و صدای "او" بدهد مصوِّت بلند است.

 

[SPEED]

تفاوت /ب/ و"ب": اگر حرفی به صورت /ب/ نشان داده شود، شکل نوشتاری برای نشان دادن یک واج است در حالی که "ب" یکی از حروف الفبا است.

نکته ی قابل توجه دیگر : گفتیم که بعضی از کلمه ها دو تلفّظی هستند.

 

[SPEED]

کلمه ی "دانش آموز" نیز از این کلمات است که به دو صورت زیر تجزیه می شود:

1. دا / نِش / آ / موز ( 10 واج )
2. دا / نِ / شا / موز ( 9 واج )

 

[SPEED]

انواع تکواژهای آزاد یا مستقل:

قاموسی : در فرهنگ های لغت به صورت مدخل مستقل آورده و معنا شده اند و نقش پذیرند
دستوری)شامل نقش نماها هستند: ( -ِ ) نقش نمای اضافه یا کسره ی اضافه؛ نقش نمای متمم( حروف اضافه) ؛ نشانه ی مفعول( را) و...

 

[SPEED]

وابسته(وند):

اشتقاقی (واژه ساز):معنای واژه را عوض می کنند حتماً ! گاهی هم نوع دستوری کلمه را تغییر می دهند
تصریفی(صرف کلمه): آماده کردن کلمه برای ورود به جمله

راستی:"کلمه ی "برایِ " به تنهایی یک تکواز مستقل آزاد است!