آموزشی توصیف نویسی

[نهال رادان]

شما هم به دنبال راه حلی ساده برای نوشتن توصیفات هستید؟

پس این مقاله را تا انتها بخوانید

 

[نهال رادان]

▫️چگونه راحت‌تر توصیف بنویسیم؟

برای اینکه بتوانید راحت و دقیق توصیف کنید باید طرز نگاه‌ معمول‌تان به اشیاء را دگرگون سازید. مثل بچه‌‌ها ببینید، یعنی با شگفتی و تازگی. چنان که گویی نخستین بار است که در زندگی با هر صحنه یا شیئی روبرو می‌شوید.

گاهی همین طرز نگاه کافی است تا صحنه یا شیئی را به تمام معنا و با تمام جزئیات و شاکله‌اش توصیف کنید.


علاوه بر این هرچقدر زیادتر دایرۀ واژگان خود را گسترش دهید راحت‌تر توصیف خواهید کرد. برای گسترش دایرۀ واژگان خود تا می‌توانید واژه‌های تازه را از کتاب‌ها بردارید و با آن‌ها جمله بسازید. یا اینکه شعر بخوانید، چون شعر کارخانۀ تولید واژه است.


سرانجام برای اینکه راحت توصیف کنید تا می‌توانید اشیاء گوناگون را با هم مقایسه کنید و از شباهت‌ها و ویژگی‌های مشترک آن‌ها بنویسید. برای مثال در اینجا کتاب را با میز مقایسه می‌کنم.

مثلأ: جنس کتاب و میز هر دو از چوب است. موریانه دشمن هر دوی آن‌ها است. هر دو قابل برش هستند. هر دو سطح صافی دارند و می‌توان روی آن‌ها نوشت...


حالا چگونه توصیف کنیم؟

برای مثال در اینجا هدف من این است که چهرۀ مردی نیرومند، خشن، عبوس، پوست‌کلفت و آفتاب‌سوخته را توصیف کنم.
حالا از خودم می‌پرسم چگونه می‌توانم تمام این خصوصیات را در یک یا دو جمله در چهرۀ یک مرد نشان بدهم؟
بهتر است این ویژگی‌های چهره را در اشیاء دیگر بیابم.

برای نیرومندی و خشونت و عبوسی می‌توانم از واژه‌هایی مثل آهن، فولاد، فلز، سنگ، بتن، یخ... و برای پوست کلفت و آفتاب‌سوخته می‌توانم از واژه‌هایی مثل چرم، چوب‌خشک، پوست درخت، تیماج... کمک بگیرم.


این واژه‌ها را که پیدا کردم حالا می‌توانم چهرۀ مرد را به سادگی توصیف کنم و برای خواننده یک تصویر بسازم.
در ادامه با همین واژه‌های ساده و در سه مثال چهرۀ مرد را توصیف کرده‌ام.


1️⃣ چهره‌اش طوری بود که گویی لایه‌ای چرم سوخته روی فولاد کشیده باشی، و دندان‌هایش مثل قفلی آهنی به هم چفت شده بود.


2️⃣ انگار تمام چهره‌ و قوس فلزی گونه‌هایش را پوست درخت خشکی پوشانده باشد و جمجمۀ سنگی‌اش از هر زاویه بخواهد از زیر این پوست بیرون بزند.


3️⃣ پوست صورتش مثل تیماج جیری به نظر می‌رسید که به آرواره‌های آهنینش بافته باشند و به جای مردمک دو تکه یخ کوچک در چشم‌هایش سفیدی می‌زد.

 

[نهال رادان]

توصیف‌ در داستان، نقشی کلیدی دارد
توصیف با توضیح مستقیم متفاوت است
دقت کنید:
🔹ماه در شب چهاردهم بالا امد و چون کامل بود همه دشت را مثل روز روشن کرد در زیر نور ماه من سبزه ها را به خوبی می‌توانستم ببینم که باد آنها را جابجا میکرد

🔸دشت تاریک که تا لحظاتی پیش وحشت و دلهره را بر من غالب کرده بود در عرض چند ثانیه سفیدپوش شد و قدرت ماه شب چهارده بر تاریکی مطلق چیره شد. رقص و شادی سبزه های خیس شده از شبنم شبانگاهی را نظاره‌گر شدم و ...

اولی توضیح است؛
دومی توصیف.

به قول آنتوان چخوف: تابیدن ماه را برای من توضیح نده؛ آن را به من نشان بده!
توصیف انواع مختلفی دارد
گاهی توصیف مکان است
گاهی زمان
گاهی حال
گاهی شخصیت
و ...

تمرین:
لطفاً یک مکان خیالی یا واقعی را در حد تقریبا ۳۰۰ کلمه توصیف کنید.
فقط توصیف مکان باشد

 

[ASHVAN]

توصیفات زنده شامل استفاده از زبان خاص برای کمک به برجسته کردن نوشته خود و شکل دادن یک تصویر ذهنی دقیق برای خوانندگان است. خواه در حال نوشتن رمان باشید، یا داستان کوتاه یا مقاله رسمی، باید نوشته خود را طوری بنویسید که برای مخاطب جالب باشد و در ذهنش بماند.

 

[ASHVAN]

توصیف زنده چیست؟

توصیف زنده با ترسیم یک تصویر واضح بوسیله زبان توصیفی، انرژی نوشته شما را بالا می‌برد و با خلق تصاویر ماندگار ذهنی، در خاطر خواننده باقی می‌ماند. نوشته خوب از زبان زنده استفاده می‌کند و به خواننده اجازه میدهد تا تصویر ذهنی نویسنده را ببیند.

 

[ASHVAN]

۷ راهکار برای نوشتن توصیف زندهاز جزییات حسی استفاده کنید. نوشتن جملات توصیفی و استفاده از حس بویایی، لامسه، شنوایی، بینایی و چشایی روشی خوب برای جذب خواننده و تجربه نوشته توصیفی شما به شیوه‌ای است که مد نظر دارید. افعال و صفات زنده که از هر پنج حس استفاده می‌کنند تصویری منسجم برای مخاطب شما خلق می‌کنند.ابزارهای ادبی را به کار ببرید. زبان مجازی فراتر از معنای تحت اللفظی نوشتار رسمی یا خلاقانه شما است. صورتهای گفتاری مانند استعاره و تشبیه ایده‌های مجرد را ملموس می‌کنند. از جمله مثالهای دیگر تجانس آوایی و صداواژه هاست که به کلمات شما ضرباهنگ می‌دهند و برای خلق یک صحنه توصیفی با اصوات بازی می‌کنند. اغراق و شخصیت پردازی همچنین به نوشته شما عمق و شکل بیشتری ببخشد

 

[ASHVAN]

1. از افعال توصیفی استفاده کنید. کاراکتر شما به جای قدم زدن در گل و لای، باید در گل و لای خود را به سختی بکشاند. به جای آنکه سریع بلند شود و در را باز کند چفت در را می‌پیچاند تا قفل باز شود. فوریت دادن و تأثیرگذاری بر انتخاب کلمات خود می‌تواند به خواننده کمک کند تا مرحله خاصی را که برای او طراحی می‌کنید تصور کند
2. از صیغه معلوم استفاده کنید. استفاده از کلمات معلوم در نوشته توصیفی، آن را زنده تر می‌کند. شروع نوشته با یک صحنه اکشن می‌تواند برای مخاطبان هیجان انگیز و جذاب باشد و توجه آنها را به خود جلب کند
3. آثار نویسندگان دیگر را بخوانید. آثار نویسندگان مورد علاقه خود را بخوانید تا ببینید آنها چطور داستانهای خود را به صورت زنده نوشته‌اند. هرگز سرقت ادبی نکنید، اما از نحوه ساخت جملات و استفاده از کلمات توصیفی برای ایجاد خلاقیت و سرزندگی بیشتر در نوشته، الهام بگیرید

 

[ASHVAN]

1. از صیغه معلوم استفاده کنید. استفاده از کلمات معلوم در نوشته توصیفی، آن را زنده تر می‌کند. شروع نوشته با یک صحنه اکشن می‌تواند برای مخاطبان هیجان انگیز و جذاب باشد و توجه آنها را به خود جلب کند
2. آثار نویسندگان دیگر را بخوانید. آثار نویسندگان مورد علاقه خود را بخوانید تا ببینید آنها چطور داستانهای خود را به صورت زنده نوشته‌اند. هرگز سرقت ادبی نکنید، اما از نحوه ساخت جملات و استفاده از کلمات توصیفی برای ایجاد خلاقیت و سرزندگی بیشتر در نوشته، الهام بگیرید
3. از پیام واره‌های نوشتاری استفاده کنید. تمرینات نوشتاری میتوانید به جاری شدن چشمه خلاقیت در ذهن شما کمک کند. پیام واره‌هایی که شما را وا میدارند تا از مهارت‌های نوشتاری خود برای بکار بردن صفات و افعال قدرتمند در تمرین‌هایشان استفاده کنید به شما در نگارش داستان‌تان کمک می‌کنند.
4. هوشمندانه از توصیفات زنده استفاده کنید. توصیفات زنده میتوانند نوشته شما را ارتقا دهند اما استفاده بیش از حد از جزییات سرعت روایت شما را پایین می‌آورد و خواننده را خسته می‌کند. وقتی با دقت کلماتتان را انتخاب کنید به خواننده اجازه می‌دهید تا وارد ذهن شما شود و تصویری که برایش خلق کرده‌اید را ببیند.

 

[ASHVAN]

توصیف بیش از حد نه تنها نمی تواند کمکی به رمان بکند بلکه می تواند باعث کندی و دلزدگی خواننده شود. خواننده دوست دارد رمان رو به جلو حرکت بکند. یعنی جریان حوادث و کنش شخصیت ها را ببیند.

توصیف یعنی نوشتن تصاویر ثابت که حرکتی ندارد.

 

[ASHVAN]

مرد خودکار آبی ظریفی را که توی جامدادی سفالی گوشه میز بود برداشت و به آهستگی و با حرکات ماهرانه ی قلم روی کاغذ سفید مشغول نوشتن شد. مهتاب از شیشه ی پنجره به روی میز می تابید و سایه ی دست مرد روی کاغذ می افتاد. با تامل بسیار نامه ای برای لیلا نوشت.


این شما هستی که باید تشخیص بدهی اشاره به آبی بودن و ظریف بودن خودکار یا محل جامدادی ضرورتی دارد یا نه؟ کمکی به شناخت شخصیت و پیشبرد رمان می کند یا نه؟ یا صرفا می خواهید با شرح و توصیف بیشتری بنویسید و در قلمفرسایی غرق شوید. گاهی لازم هست برای فضاسازی به سراغ توصیف رفت. اما هر چیزی اگر به دام افراط بیافتد نتیجه معکوس خواهد داشت.