آموزشی جی کی رولینگ چگونه معما طرح می‌کند؟

[اولدوز]

ولی نکته‌ای که متوجه شدم این است که خلاف این قاعده نیز صادق است، یعنی گاهی مخفی کردن سرنخ در کتاب از فیلم آسان‌تر می‌شود. در دنیای ادبیات هیچ‌چیز وجود ندارد مگر این‌که نویسنده آن را در متن گنجانده باشد. رولینگ به کمک چند عبارت مبهم می‌تواند اطلاعاتی را در قسمت‌هایی از خواننده مخفی نگه دارد که مخفی کردنشان در فیلم ممکن نیست. به‌عنوان مثال، در زندانی آزکابان (The Prisoner of Azkaban)، یکی از معماها گرگینه بودن پروفسور لوپین است. سرنخ این معما قسمتی است که لوپین با بوگارت (هیولایی که به بزرگ‌ترین ترس شما تغییر شکل می‌دهد) روبرو می‌شود. پس از این مواجهه، بوگارت به یک «گوی سیمین» (A silvery white orb) تغییرشکل می‌دهد. اما در سینما گوی سیمین به شکل ماه به تصویر کشیده می‌شود، چون ابهام متن در تصویر قابل اجرا نیست.

 

[اولدوز]

به‌عبارت دیگر، خواننده‌ی کتاب در مقایسه با بیننده‌ی فیلم باید زحمت بیشتری بکشد تا بفهمد لوپین از ماه می‌ترسد. چون در مدیوم سینما به تصویر کشیدن «گوی سیمین» بدون به تصویر کشیدن جسمی که شبیه به ماه باشد ممکن نیست.

 

[اولدوز]

مجرمان لال

گاهی رولینگ شخصیت‌های مهم داستان معمایی را نامهم جلوه می‌دهد. چطور؟ از طریق محروم کردنشان از ادای دیالوگ. در تالار اسرار (The Chamber of Secrets)، معلوم می‌شود که جینی کسی بوده که تحت کنترل ولدمورت در تالار اسرار را باز کرده بود. ما هیچ‌گاه به او مضنون نمی‌شویم، چون او هیچ‌گاه حرف نمی‌زند.

 

[اولدوز]

البته در کتاب چند بار به وضع و حال او اشاره می‌شود؛ در توصیف ظاهر او از کلماتی چون رنگ‌پریده و ناخوش احوال استفاده می‌شود و به زار زار گریه کردن و کابوس دیدن او نیز اشاره می‌شود. اما مساله اینجاست که تمامی شخصیت‌های کتاب در واکنش به اتفاقات ناگوار اخیر وضع ناخوشی دارند و وضعیت جینی نیز در بطن همین اتفاقات توصیف می‌شود.

 

[اولدوز]

این سرنخ نیز به‌خوبی در فیلم پیاده نمی‌شود، چون اگر قرار باشد افکار درونی او ابراز شوند، حالت صورت بازیگر فیلم به‌نوعی ماهیت قضیه را لو خواهد داد. برای همین کارگردان به نشان نمایی کوتاه که در آن جینی با نگاهی توخالی به هری زل زده، و البته نمایی که در آن جینی به شکلی واضح مقصر به نظر می‌رسد، بسنده می‌کند.

 

[اولدوز]

سرنخ‌های مدفون

رولینگ

حالا که صحبت از جینی شد، بد نیست اشاره کنیم یکی از راه‌های موثر برای مخفی کردن سرنخ، گنجاندنش در یک فهرست است، طوری که توجه مخاطب به آن معطوف نشود. رولینگ دائماً از این شیوه استفاده می‌کند.

 

[اولدوز]

یکی از سرنخ‌های اصلی در تالار اسرار این است که جینی با خود یک دفترچه خاطرات به هاگوارتز آورده است. اولین باری که به این سرنخ اشاره می‌شود، در پاراگرافی‌ست که در آن رولینگ به شکلی طنزآمیز به جا گذاشته شدن متعلقات ویزلی‌ها در خانه اشاره می‌کند:

 

[اولدوز]

وقتی به نزدیکی‌های جاده‌ی رسیدند، جینی جیغ‌کشان اعلام کرد که دفترچه خاطراتش را جا گذاشته است.»

بنابراین فرض خواننده نیز این است که دلیل اشاره شدن به دفترچه خاطرات طنازی نویسنده است.

نمونه‌های دیگری از گنجانده شدن سرنخ لابلای اطلاعات دیگر به دفعات در طول مجموعه مشاهده می‌شود. مثلاً در زندانی آزکابان، وقتی دوقلوهای ویزلی می‌خواهند هری را از گذرگاه‌هایی که به بیرون از هاگوارتز منتهی می‌شوند مطلع کنند، در توصیف یکی از گذرگاه‌ها می‌گویند:

 

[اولدوز]

«بعید می‌دونیم تا به حال کسی از این یکی استفاده کرده باشه، چون بید کتک‌زن (The Whomping Willow’s) دقیقاً جلوش کاشته شده.»

در محفل ققنوس (The order of the Phoenix)، وقتی اعضای گروه در حال تمیز کردن خانه‌ی سیریوس هستند، به طور اتفاقی به یک جان‌پیچ (Horcrux) برخورد می‌کنند:

«… [در آنجا] گردنبندی بود که هیچ‌کدامشان نتوانستند در محفظه‌اش را باز کنند، به همراه چند عدد مهر باستانی، یک نشان مرلین …»

 

[اولدوز]

در شاهزاده‌ی دورگه (The Half-Blood Prince)، هری بدون این‌که خودش خبر داشته باشد، یک جان‌پیچ پیدا می‌کند:

«او کلاه‌گیسی غبارآلود و تاجی شکسته را روی سر مجسمه گذاشت تا ظاهرش گیراتر شود…»

در محفل ققنوس، گیاهی هوشمند شخصیتی به نام برادریک بود (Broderick Bode) را به هنگام بستری بودن در بیمارستان به قتل می‌رساند. پیش از این به گیاه اشاره شده بود، اما در کنار تقویمی جالب‌توجه، برای همین خواننده چندان به خود گیاه اهمیت نمی‌دهد. پس از اشاره به گیاه و تقویم، رولینگ بلافاصله توجه خواننده را به شخصیت‌هایی معطوف می‌کند که اهمیت زیادی دارند، چون خواننده زیاد راجع بهشان شنیده، ولی هنوز اثری ازشان ندیده است: پدر و مادر نویل لانگ‌باتم. بدین ترتیب، خواننده فرصت زیادی در اختیار ندارد تا روی گیاه و نقشش در داستان فکر کند.