آموزشی شخصیت پردازی

[ASHVAN]

1- شخصيت پردازي مستقيم
درشيوه ي ارايه ي مستقيم، نويسنده به طور مستقيم با طبقه بندي و تشريح به ما مي گويد كه شخصيت شبيه چيست؟ يا كس ديگري در داستان هست كه به ما مي گويد قهرمان شبيه كيست؟ اگرچه در روش غيرمستقيم هم نويسنده شخصيت را درحين عمل به ما نشان مي دهد تا ما براساس آن چه او انجام مي دهد يا مي گويد يا فكر مي كند، بتوانيم استنباط كنيم كه اوشبيه كيست.

 

[ASHVAN]

« در روش مستقيم نويسنده درباره ي شخصيت خود صريح نظر مي دهد:
« او عادل است، هيچ حسادتي ندارد و...»ولي در روش غيرمستقيم رفتار شخصيت بايد نشان دهنده ي عدالت و ايثار باشد؛ هنگامي كه توانايي انجام كاري دارد. به نفع خود از قدرت استفاده نكند و به حقوق ضعيفان حساسيت داشته باشد يا به رقابت در فضايي سالم علاقه مند باشد و ...
روش ارايه ي مستقيم به دليل واضح بودن و صرفه جويي، لازم است، اما هرگز به تنهايي نبايد از آن استفاده كرد. شخصيت ها تا وقتي كه وجود دارند،بايد عمل كنند. وقتي كه شخصيت ها عمل نكنند، داستان به يك مقاله شبيه تر خواهد شد. افزون براين ، روش مستقيم به تنهايي هيچ وقت متقاعدكننده نيست.»

 

[ASHVAN]

« محسن سليماني دركتاب « تأملي ديگر در باب داستان» در تعريف « شخصيت پردازي به طريق مستقيم» مي گويد:
« درمعرفي مستقيم شخصيت، نويسنده رك و صريح با شرح يا با تجزيه و تحليل، مي گويد كه شخصيت او چه جور آدمي است و يا به طور مستقيم از زبان كس ديگري در داستان، شخصيت داستان را معرفي مي كند.»

 

[ASHVAN]

دراين شيوه ي شخصيت پردازي، راوي- نويسنده براي معرفي شخصيت، او را مستقيماً تعريف مي كند و درهرجايي كه هست چون فقط مي خواهد شخصيت را تعريف كند- بدون لحاظ كردن جايگاه او- ويژگي هاي دروني و بروني شخص مورد نظر خودرا تعريف مي كند. دراين شيوه نويسنده معمولاً با كلي گويي، تعميم دادن و تيپ سازي، فرد مورد نظر را به خواننده معرفي مي كند. اين شيوه كه معمولاً در داستان نويسي امروز ديگر جايي ندارد در قرن هيجدهم و نوزدهم بسيار معمول بود.»

 

[ASHVAN]

« آبرامز همين دو روش را به شيوه اي ديگر « توصيفي و نمايش نامه اي» مي نامد.
درروش نمايش نامه اي نويسنده فقط شخصيتش را وادار به صحبت و عمل مي كند و خواننده اش را رها مي كند تا استنباط كند كه چه وضعيت و خلق و خويي پشت آن چه شخصيت انجام مي دهد، پنهان است.

 

[ASHVAN]

درروش توصيفي نويسنده خودش آمرانه مداخله مي كند تا وضعيت و ويژگي اخلاقي شخصيت هايش را توصيف و ارزيابي كند. براي مثال، در بخش آغازين و زيباي « غرور و تعصب» از جين آستين ابتدا آقا و خانم « بنت» را به ما نشان مي دهد در حالي كه با يكديگر درباره ي مرد جواني سخن
مي گويند كه « پارك ندرفيلدر» را اجاره كرده است.

 

[ASHVAN]

سپس به ما درباره ي آن ها توضيح مي دهد و رمان ادامه مي يابد، بعدها به خاطر نظر و عمل « فلوبر» و « هنري جيمز»، « گفتن» تخلف از هنر تلقي شد و تنها « نشان دادن» مورد توجه قرار گرفت.
ويژگي ديگر شخصيت پردازي مستقيم اين است كه در شيوه ي مستقيم نويسنده به طور واضح و مختصر به معرفي شخصيت مي پردازد؛ اما هيچ وقت نمي توان به تنهايي از اين روش استفاده كرد.

 

[ASHVAN]

2- شخصيت پردازي غيرمستقيم
شخصيت غيرمستقيم آن است كه نويسنده از طريق رفتار، انديشه ها، گفتار و حتي نام شخصيت اطلاعاتي را به طور غيرمستقيم در اختيار خواننده قرار مي دهد، از آن جا كه انگيزه و هدف شخصيت هاي داستاني بر ما پوشيده است، حتي گاه برخود شخصيت ها هم پوشيده فرض مي شود. ولي اين قسمت هاي نهفته در رفتار نشان داده مي شود. عمل كسي كه در داستان دروغ مي گويد، يا جنايت مي كند، از رواني آشفته و صدمه ديده حكايت مي كند كه خود مي تواند علل متفاوت داشته باشد.

 

[ASHVAN]

دراين گونه داستان ها ممكن است نويسنده هيچ گاه نگويد كه اين شخصيت داستان، فردي قاتل يا دروغگوست و لازم هم نيست كه بگويد، اما با اولين دروغ يا اولين جنايت بر ما به درستي روشن خواهد شد كه با چه نوع شخصيتي مواجه ايم. اين شخصيت ها در اعمالي كه انجام مي دهند، درون خود را نشان مي دهد. روح و انگيزه و روان افراد تنها را اعمال به خصوص نشان داده نمي شود، بلكه در جزييات رفتار و گفتار خود را نشان مي دهند كه با دقت و موشكافي مي توان به آن ها پي برد.»

 

[ASHVAN]

« در روش شخصيت پردازي غيرمستقيم، نويسنده با عمل داستاني، شخصيت داستان را معرفي
مي كند و ما از طريق افكار، كردار و گفت و گوهاي خود شخصيت او را مي شناسيم. دراين شيوه، شخصيت داستان اگر مغرورو خودخواه باشد، نويسنده نمي گويد اين شخصيت داراي چنين خصلتي است، بلكه با رفتار و گفتاري كه از شخصيت در داستان سر مي زند خواننده به خصلت هاي او پي مي برد.