آموزشی عیار نقد
- نویسنده موضوع -پریزاد-
- تاریخ شروع
اطلاعات موضوع
در مقام نقد اندیشه ها استفاده از برچسبهایی چون ارتجاعی، قشری، غربی، غرب زده، علم زده، عوام زده، لیبرال، فاشیست، مستبد، انحصارطلب، ملی گرا، کهنه گرا، مارکسیسم زده، ارسطوئی، پوپری، هایدگری و... به رغم اینکه متأسفانه در تحقیر و از میدان به درکردن رقیب، و البته به طور موقت، بسیار توانا است، اما اجتماع همه این القاب مطرود ذره ای در بنیان منطقی سخن و اندیشه کسی، استوار باشد یا سست، خلل وارد نمی کند.
همین طور انتساب به اماکن و افراد مقدس و والا نیز هرچند افتخار و امتیازی است اما این خود به تنهایی دلیل درستی و اعتبار سخن و فکر کسی نمی شود. این قسم امور هرچه باشد از حوزه کار فکری بیرون است، البته تنها مشغله آدمیان کارفکری نیست.
حوزه ای، دانشگاهی، شرقی، غربی، عربی، یونانی، باستانی و مدرن بودن نسبت به صحت و سقم فکر و نظر بی طرف و خنثی است. اینها همه در غیبت عقل و منطق معیار می شوند، اما جایی که سلطان عقل حاکم است مجالی برای این صف بندیها نیست.
مگر حق و باطل و درست و نادرست خود معیاری ندارند که باید از این عناوین مدد جست؟
5. در مقام نقد افکار دیگران، تندی، درشتی و خشم نکنیم و بدانیم که فکر را فقط با فکر می توان اصلاح کرد. با ابرو در هم کشیدن و تخلیه هیجانی و عقده گشایی هیچ مشکل فکری حل نمی شود.
5. در مقام نقد افکار دیگران، تندی، درشتی و خشم نکنیم و بدانیم که فکر را فقط با فکر می توان اصلاح کرد. با ابرو در هم کشیدن و تخلیه هیجانی و عقده گشایی هیچ مشکل فکری حل نمی شود.
خردمند کسی است که عقلش از احساسش آسیب نبیند و هر دو در مقام و شأن خود باشند و جایگزین دیگری نشوند. بحث علمی را به مراء و جدال کشیدن، و لفاظی و مغالطه در انداختن و مچ گرفتن و به جای دنبال حقیقت گشتن غلبه بر رقیب را هدف قرار دادن چیزی جز غلبه هوا نیست.
آنجا که عاقله به فرمان غضبیه یا شهویه می گردد منطق وجود ندارد. تفاوت آشکار هست بین آنکه در بحث و نقد به دنبال نشان دادن خود است و آنکه به دنبال حقیقت و در دفاع از آن چالش می کند. تفاوت خود مدار و حق مدار در روشهایی که در بحث از آن استفاده می کنند آشکار می شود
آنکه به دنبال حقیقت است و درد دین دارد برای تأمین این آرمان به روشهای غیراخلاقی متوسل نمی شود، اگر هم به آن طرق متوسل می شود سخت در اشتباه است. چطور می شود برای دفاع از یک دسته از ارزشها دسته دیگر از ارزشها را نفی کرد، اما آنکه به چیزی ورای اهوای خود نمی اندیشند به راحتی اصول اخلاقی را نادیده می گیرد
قرآن کریم شیوه دعوت به حق و تصحیح افکار به وضوح ترسیم شده است، آنجا که فرمود: «ادْعُ إِلَى سَبِیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَةِ وَ ألْمَوْعِظَةِ ألْحَسَنَةِ وَ جَادِلْهُمْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ إِنَّ رَبَّکَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبِیلِهِ وَ هُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِینَ».(2) راه دعوت به حق برخورد حکیمانه و بیان خیرخواهانه و مباحثه به نیکوترین وجه آن است. و در جای دیگر فرمود: «ادْفَعْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذِی بَیْنَکَ وَ بَیْنَهُ عَدَاوَةٌ کَأَنَّهُ وَلِیٌّ حَمِیمٌ»(3)؛ یعنی با مخالف به شیوه نیکویی مقابله کن که در این صورت او دوستی مهربان و نزدیک به تو خواهد شد.
