آموزشی فعل در دستور زبان فارسی

[شیر کاکائو]

فعل فارسی، کلمه یا گروهی از کلمات است که در آخر جمله با اسناد دادن خود یا کلمه دیگری به نهاد، معنای جمله را کامل می‌کند. هر فعل در همه حالت‌ها، جز‌ء ثابتی دارد که معنای اصلی فعل را در خود دارد و ریشه نامیده می‌شود. ریشه فعل، بعد از تبدیل شدن به بن ماضی و بن مضارع با گرفتن زمان، شمار، شخص و با رعایت اصول خاصی قابل صرف شدن است.

نکته: ریشه یا بن فعل در ساخت‌های دیگری مثل اسم مصدر نیز به کار می‌رود.

 

[شیر کاکائو]

انواع فعل در فارسی از نگاه دستورنویسان​

دستوردانان هر یک افعال را به شیوه‌های مختلفی تقسیم‌بندی کرده‌اند که در تصویر بعدی می‌توانید آن را مشاهد کنید؛

 

[شیر کاکائو]

 

[شیر کاکائو]

در ادامه می‌توانید جزییات بیشتری از این دسته‌بندی‌ها را با مثال مطالعه کنید و امیدواریم برای شما مفید باشد.

​

 

[شیر کاکائو]

۱- انواع فعل از نظر معنا​

فعل در جمله، وظیفه انتقال مفاهیم مثبت و منفی را بر عهده دارد. به نمونه‌های زیر توجه کنید:

​

 

[شیر کاکائو]

الف) انجام دادن یا انجام گرفتن کاری​

لیوان شکست. (نشکست)

احمد ماشین را برد. (نبرد)

​

 

[شیر کاکائو]

ب) واقع شدن کاری بر کسی یا بر چیزی​

ندا کشته شد. (نشد)

​

 

[شیر کاکائو]

ج) پذیرفتن حالتی یا صفتی​

باران گرفت. (نگرفت)

متهمان پرونده محکوم شدند. (نشدند)

​

 

[شیر کاکائو]

د) نسبت دادن صفتی به کسی یا چیزی​

مونا بیمار است. (نیست)

پدرم در حال بهبودی است. (نیست)

بر این اساس، می‌توان فعل را به دو نوع تام و اسنادی تقسیم کرد:

​

 

[شیر کاکائو]

فعل تام (خاص)​

بیشتر افعالی که در زبان فارسی به کار می‌روند، به وقوع کاری یا به داشتن حالتی مخصوص دلالت دارند. به این افعال، فعل تام یا فعل خاص گفته می‌شود.

بست، رفت، نشست، ایستاد، خورد، نوشت و ...

​