آموزشی فعل کمکی یا معین چیست؟

[شاهدخت]

فعل غیرشخصی​

فعل‌های شبه کمکی توانستن، بایستن و شایستن گاهی فعلی می‌سازند که بر شخص معیّنی دلالت نمی‌کند؛ مانند نتوان رفت، نشاید گفت و نباید گفت. در این حالت دو قسمت، روی هم یک فعل غیرشخصی می‌سازند.

نمی‌توان گفت که یک ویراستار از مهارت تایپ ده انگشتی بی‌نیاز است.

غمناک نباید بود از طعن حسود ای دل / شاید که چو وابینی خیر تو در این باشد
حافظ

 

[شاهدخت]

چند نکته مهم درباره افعال کمکی در فعل‌های غیرشخصی​

۱- در فعل‌های غیرشخصی فعل کمکی (یا به قولی شبه کمکی) می‌تواند شناسه بگیرد؛ اما فعل اصلی که با فعل کمکی می‌آید، نباید شناسه داشته باشد.

می‌شود گفت.

۲- باید، نباید، نمی‌شود‌، می‌توان و نمی‌توان، مضارع اخباری هستند.

۳- بشود، نشود، بتوان، نتوان، مضارع التزامی هستند.

۴- می‌شد، نمی‌شد، ماضی استمراری هستند.

۵- بایست، نبایست و می‌بایست با فعل ماضی کاربرد دارند.

۶- شاید در جملات نشاید گفت، چنانکه باید و شاید، فعل غیرشخصی است اما در جمله شاید بروم قید است.

۷- باید اگر در معنی لازم به کار رود، زیرمجموعه افعال اصلی دسته‌بندی می‌شود و کمکی نیست.

مرا کلاه باید.

مرا رفیقی باید که بار برگیرد / نه صاحبی که من از وی کنم تحمّلِ بار
سعدی