مردم شناسی ایران مردم تهران

[هآنی؛]

در مراسم سمنوپزان معمولاً تا سحر بیدار می‌مانند تا سمنو بپزد. سپس با اقامه دو رکعت نماز حاجت، از خدا حاجت‌روا شدن خود را طلب می‌کنند.

 

[هآنی؛]

چهارشنبه سوری تهرانی‌ها :

در تهران هم مانند جای‌جای ایران پهناور، آخرین چهارشنبه سال فرصتی برای جشن و سرور و البته آتش‌بازی است. هرچند که در سال‌های اخیر عملاً سر و شکل این آیین کهن تغییر کرده، هنوز هم اندکی از پایتخت‌نشینان اصیل که فرهنگ مردم تهران را نمایندگی می‌کنند، آش رشته یا به‌قول دماوندی‌های تهران «کته را» می‌پزند. آن‌ها با افروختن آتش و پریدن از روی آن، زردی صورت را با سرخی آتشِ گُر گرفته تاخت می‌زنند و به استقبال سال جدید می‌روند.

 

[هآنی؛]

نوروز در فرهنگ مردم تهران :

تهرانی‌ها جشن سال نو را با آداب و رسوم خاصی برگزار می‌کنند و نوروز باستانی نقش ویژه‌ای در فرهنگ مردم تهران دارد. هرچند در مقایسه با دوران قدیم این رسوم کمرنگ‌تر شده، اما تا کنون سی*ن*ه به سی*ن*ه به نسل‌های جدید منتقل شده‌اند.

 

[هآنی؛]

حاجی فیروز :

حاجی فیروز با لباس و کلاه قرمز رنگ، دایره زنگی و خصوصاً صورت سیاه‌شده‌اش، جذابیت زیادی برای مردم دارد و حضورش درخیابان‌ها بسیار جذاب و نشاط آور است. حاجی فیروز از قدیم‌الایام فرارسیدن بهار را یادآوری می‌کند و در فرهنگ مردم تهران نشانه‌ی فرارسیدن نوروز است.

 

[هآنی؛]

اما حاجی فیروز کیست و چه فلسفه‌‌ای برای حضورش وجود دارد؟ به اعتقاد «مهرداد بهار» نویسنده و پژوهشگر ایرانی، شخصیت حاجی فیروز که فقط در بازه زمانی ابتدا و انتهای سال پیدا می‌شود، نماد بازگشت سیاوش به جهان پرجنب وجوش انسان‌ها است.

 

[هآنی؛]

به عبارت دیگر صورت تماماً تیره‌ی حاجی فیروز، استعاره‌ای از درنگ دائم او در جهان سیاه مردگان است و پوشش سرخ‌اش، جوشش خون و شروع یک زندگی دوباره را یادآوری می‌کند.

 

[هآنی؛]

شب علفه :


«شب علفه» یک سنت قدیمی و ملّی است که توسط اقوام مختلف ایرانی با اندک تفاوت‌هایی در جزئیات، برگزار می‌شود.

 

[هآنی؛]

در فرهنگ مردم تهران، شب قبل از تحویل سال نو به شب علفه معروف است. آن‌ها در این شب هفت‌سین می‌چینند، در کنار هم جمع می‌شوند و خوراک‌هایی به رنگ سبز طبیعت می‌خورند.

 

[هآنی؛]

برطبق این رسم، صرف غذاهایی مثل سبزی‌پلو با ماهی، سیر، کوکوسبزی و… در شب علفه، بدن را در سال پیش رو سالم و تازه نگه می‌دارد.

 

[هآنی؛]

نوروز و عیددیدنی :

در فرهنگ مردم تهران و ایران، بزرگداشت عید نوروز جایگاه بسیار مهمی دارد. تهرانی‌ها به عنوان ساکنین پایتخت ایران، آیین‌های زیبای نوروزی را به زیبایی تمام برگزار می‌کنند. آنها در این‌روز -مانند اکثر فارسی‌زبانان- به دیدار بزرگترها می‌روند و به رسم قدیمیان عیدی می‌گیرند.