مردم شناسی ایران مردم خوزستان

[هآنی؛]

کی دارِ ایزِ نِه:

در این بازی بازیگران نام مستعاری بر خود می نهند. بازیگری که نقش گرگ را بازی می کند بایستی نام بازیگران دیگر را حدس زند. فردی که نامش درست حدس زده شده باشد، به سوی تُل(تپه) می دود. اگر گرگ پیش از آنکه بازیگر به تُل برسد او را بگیرد، جای آنها با هم عوض می شود.

 

[هآنی؛]

قطورgotur:

این بازی با ۵ سنگ کوچک(کمی کوچکتر از یک بند انگشت) انجام می گیرد. بازیگر، سنگها را در کف دست نگه می دارد و آنها را به هوا پرتاب می کند و بلافاصله دست خود را پشت به هوا می گیرد. اگر از سنگهای باز گشته شده، سنگی بر پشت دست قرار نمی گرفت یا تنها یک سنگ باقی می ماند، آن بازیگر باخته بود. در غیر این صورت بایستی دوباره آنها را به هوا پرتاب کند که این بار بایستی کف دست خود را زیر آنها قرار دهد تا در دستش جای گیرند. او در حالی که ریگها را در دست دارد باستی آنها را یکی یکی به هوا پرتاب کند و سایر ریگ ها افتاده شده را بردارد.این بازی به نام “گُروک” نیز شناخته می شود.

 

[هآنی؛]

بازیهای محلی دزفول:

الخترalaxtor – تاجفت tâjoft – دالپلو dâlpelow – چوگه – čugaپا پا pâpâ – کی گل بره kigolbare – فیتال fitâl – رنگم رنگم ری لاسیه rangom rangom ri lâsie و…

 

[هآنی؛]

توضیح برخی از بازیهای سنتیِ دزفولی:

کی گل بره:

این بازی از جمله بازیهای درون آب است که در آن افراد به صورت دسته جمعی وارد آب رودخانه می شوند و در جاهایی که عمیق باشد به زیر آب می روند، هر ک.س که توانست مسیر بیشتری را زیر آب طی کند و نفس کم نیاورد برنده است. این بازی مشترک میان دختران و پسران است و از سنین ۱۰ تا ۲۰ سال در آن شرکت می کنند.

 

[هآنی؛]

رنگم رنگم ری لاسیه:

این بازی توسط دختران برگزار می شود. در این بازی یک نفر از بقیه بزرگتر است و با گرفتن یک سینی بزرگ در دست جلو می ایستد٬ بقیه با گرفتن طنابی در دست و عبور دادن از پاهای خود به صورت یک ستون پشت سر او قرار می گیرند و این اشعار را می خوانند: رنگم رنگم ری لاسیه٬ افراد حاضر در صف می گویند: همچه گلی عباسیه hamče goli abâsiya و به دنبال آن می روند. در اینجا باید کسی از صف خارج شود و هر ک.س که به زمین افتاد بازنده است.

 

[هآنی؛]

بازیهای محلی بهبهان:

بازیهای منطقه بهبهان دارای تنوع و گستردگی خاصی است که کودکان، نوجوانان اعم از دختر یا پسر به انجام آن می پردازند. برخی از انواع این بازی ها به شرح زیر می باشد:
قطور qotur، تی تی titi، سوار سوار، کل کل برد kelkelebard، تپ تپ گا taptape gâ، امی بی amibi یا دال کلی dâlkeli، ای دسه ei dasa، اسه سوار esesavâr، گل تکونار gol tekonâr، مزوت شهری mazotešahri، مرد سلوری marde salori و…

 

[هآنی؛]

توضیح برخی از بازیهای سنتیِ بهبهان:

سوار سوار:

بازی به صورت دو نفر دو نفر انجام می شود. پس از قرعه کشی یک نفر روی کول دیگری سوار می شود و به در خانه ها رفته از صاحب خانه سؤال می کنند سوار سوار؟ یا پیاده سوار؟ اگر صاحب خانه می گفت پیاده سوار آن دو جایشان را عوض می کنند و بازی به همین ترتیب ادامه می یابد.

 

[هآنی؛]

تپ تپ گا taptape gâ:

روش این بازی به این شرح است که یک نفر در محل مشخص چشم می گذارد و دیگران پنهان می شوند پس از لحظاتی او به دنبال آنان می گردد و هر ک.س را که ببیند دست خود را به سر او می زند و آن شخص به این ترتیب از بازی خارج می شود. هر ک.س نیز بتواند بدون دیده شدن به محل بازی برسد برنده است. نوبت چشم گذاری بعدی به فردی می رسد که زودتر ازهمه بازنده شده باشد.

 

[هآنی؛]

پوشاک سنتیِ لرها و بختیاریها:

هر جامعه ای پوشاکی متناسب با فرهنگ خود دارد. پوشاک همواره به عنوان ویژگی خاصی در تمایز جوامع از هم به شمار می رفته است و نوعی نماد برای بیان فرهنگ هر جامعه است.

 

[هآنی؛]

پوشاک سنتیِ زنانِ لر و بختیاری- تن پوش