آموزشی چیستی و چه‌گونگی نقد کتاب: نکته‌ها و اشاره‌ها

[ویتامین]

در بخش پایانی به 10 نکته‌ی دیگر فهرست‌وار می‌پردازم و از توضیح بیشتر پرهیز می‌کنم تا گرفتار اطناب نشوم:

• مراقب باشید در اشاره به نقاط قوت و ضعف اثر مورد نظر مبالغه و اغراق نکنید.
• اگر دیگران هم درباره‌ی آن اثر قبلاً نقد و نظری نوشته‌اند به آثار آنان استناد کنید.
• فقط به ذکر نقص‌ها و کاستی‌ها اکتفا نکنید و اگر راه‌کاری برای رفع آن‌ها می‌شناسید، حتماً بنویسید.

 

[ویتامین]

• اثر مورد بررسی را با آثار مشابه مقایسه کنید. این مقایسه می‌تواند شکل‌های مختلف داشته باشد. مثلاً کیفیت نگارش، ساختار و مضمون آثار می‌توانند مبنای مقایسه قرار گیرند.
• همیشه می‌تواند یک اثر را با آثار دیگر همان نویسنده مقایسه کنید. مثلاً بنویسید که به نظر شما این کتاب چه امتیازی نسبت به آثار قبلی او دارد و یا دچار چه کاستی و نقصانی شده است.
• در داوری خود به زمانه و زمینه‌ای که اثر مورد نظر در آن نوشته شده توجّه کنید. هر متن در بافتی که نوشته شده معنا می‌یابد.

 

[ویتامین]

• مخاطب اثر را بشناسید و ببینید که نویسنده کتابش را برای چه گروهی نوشته و چه‌قدر در رساندن پیامش موفّق بوده است.
• مخاطب نوشته‌ی خود را از یاد نبرید و خودتان را در موقعیت او قرار دهید. بنابراین، سعی کنید به پرسش‌های احتمالی‌اش پاسخ دهید. مثلاً نخستین پرسش اغلب خوانندگان این است که چه امتیازی باعث شد که شما به این کتاب بپردازید.
• با توجّه به اهمیت زبان در ارزیابی آثار، به جنبه‌های زبانی و نگارشی کتاب مورد نظر نیز توجّه کنید. زبان ظرف اندیشه است.
• نقد خود را به بیانی ساده و شفاف بنویسید. گویی در حضور مخاطب نشسته و با او گفت‌وگو می‌کنید.

 

[ویتامین]