آموزشی کاربرد علائم نگارشی

[ASHVAN]

کاربردهای دیگر:

اگر در جمله چند واژه یا عبارت در کنار هم قرار گیرند که از نظر دستوری یک نقش داشته باشند، معمولاً بین آن‌ها ویرگول قرار می‌گیرد و در بیشتر موارد، قبل از آخرین کلمه «و» قرار می‌دهیم. این کار باعث می‌شود مرتبا از «و» به صورت تکراری استفاده نکنیم.
مثل: احمد، امیر، عباس و‌هاله در یک گروه قرار گرفتند.
یا: او انسان مرتب، باهوش، احساساتی، زیبا و البته کمی حواس پرت است.

در دو طرف عطف بیان و بدل مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای این مورد از خط تیره هم استفاده می‌شود.
مانند: پیامبر گرامی اسلام، محمد مصطفی، در کودکی مادر خود را از دست داد.
دوستم، که امیدوارم هر جا هست سلامت باشد، در نوجوانی انسان مهربانی بود.

در میان جملات همپایه نیز می‌توان از ویرگول استفاده کرد.
مانند: نه دوستانم به دیدن من می‌آیند، نه به من توجه می‌کنند.

برای جدا کردن بخش‌های نشانی نیز گاهی از ویرگول استفاده می‌شود.
مثل: تهران، میدان آرژانتین، انتهای خیابان الوند، ساختمان تولید، گروه کودک و نوجوان. در این مورد از خط تیره هم می‌شود بهره برد.

 

[ASHVAN]

نقطه ویرگول (؛)

نشانه آن است که جمله، پیرو یا متمم یا مکملی دارد.
مانند: تو هم مثل منی؛ گاهی دیوانه و گاهی عاقل.
هم‌چنین وقتی که به نظر می‌رسد جمله تمام شده است، ولی در واقع هنوز ادامه دارد و نویسنده می‌خواهد خواننده را به ادامه جمله کامل توجه دهد، از نقطه ویرگول استفاده می‌کند.
به عنوان مثال پیش از حروف: ولی، اما، زیرا و مانند این‌ها.
مثل: تو را دوست دارم؛ ولی حاضر نیستم همه عمرم را با تو بگذرانم.

 

[ASHVAN]

نشانه سؤال (؟)

نشانه آن است که باید جمله را به صورت پرسشی خواند.
مانند: دوست داری با ما همراه شوی؟
اگر درباره مطلبی شک و تردید وجود داشته باشد، می‌توان نشانه سؤال را در پرانتز رو به روی آن قرار داد. مانند:
این نویسنده قرن هشتم (؟) دارای قلمی توانا بوده است.
این تردید می‌تواند حالت طنز نیز داشته باشد.
مثل: از یک انسان قانون‌مند (؟) مثل او بعید نبود که به تخلفی چنین گسترده دست بزند.

 

[ASHVAN]

نشانه تعجب و عاطفه (!)

نشانه آن است که حالتی عاطفی چون تعجب بیان شده است. مانند:

شگفتا! او مرا انتخاب کرد؛ با این که هیچ شباهتی به خودش ندارم.

چه دردی دارد! اصلا فکر نمی‌کردم ورزش کردن با چنین دردی در عضلات همراه شود.

هم چنین پس از اسمی که او را مخاطب قرار داده‌ایم، می‌توانیم از علامت تعجب استفاده کنیم. مثل:

خدایا! کمک کن بتوانم بنده خوبی برای تو باشم.

 

[ASHVAN]

دو نقطه (:)

نشانه آن است که نقل قول یا توضیح اضافی پس از آن بیان می‌شود.
مانند: کارشناس در این باره گفت: «هر گونه دخالت در ترکیب دارو ممکن است منجر به عوارض جانبی بیشتر شود.»
قیافه جالبی داشت: یک دست کت و شلوار شیک، یک کراوات ساتن و یک جفت کفش اسپرت.
این‌ها را که می‌گویم یادداشت کن و بخر: گوشت، نوشابه، ماست و دوغ.
برای نشان دادن یک ساعت مشخص مانند: ۷:۱۴

باید توجه داشت گذاشتن دو نقطه پس از عنوان‌ها لازم نیست.

 

[ASHVAN]

سه نقطه (...)

سه نقطه نشان می‌دهد که بخشی از متن حذف شده است.
مانند: او همچنین اضافه کرد: «ما هرگز زیر بار نمی‌رویم که یک عده با ما برخورد سلیقه‌ای بکنند و هر جور که می‌خواهند با ما رفتار کنند... آن‌ها حق ندارند ما را دست کم بگیرند.»

یا برای کنت زبان مانند: - من... من او را دوست... دوست دارم.

و در بعضی از موارد برای "این داستان ادامه دارد..." به کار می‌رود

 

[ASHVAN]

وقتی محتوایی می‌نویسیم، انگار شمشیری را آماده کرده‌ایم که نیاز دارد آن را به کوره ببریم تا داغ بشود تا بتوانیم آن را شکل دهیم. حرارت‌دادن و ضربه‌زدن به آن درست شبیه رعایت اصول درست‌نویسی در متن‌هایمان است. قبل از هر چیز باید بدانید که درست‌نویسی چیزی نیست که ناگهان در ذهن ما انسان‌ها بنشیند و درست مثل ضربه‌هایی که به شمشیر وارد می‌شود، به‌تدریج در ذهن ما شکل می‌گیرد.

 

[ASHVAN]

برای یک‌دست‌بودن نوشته‌هایمان و حفظ زبان فارسی نیاز نیست حتماً زبان‌شناس یا ویراستار باشیم. در قدم اول همین که علائم نگارشی را درست قرار بدهیم و به غلط‌های نگارشی رایج توجه کنیم کافی است؛ چون به این صورت می‌توانیم متن‌های خوش‌خوان‌تری بنویسیم. متن ما باید طوری نوشته شود که دقیقاً آن چیزی که به‌عنوان نویسنده می‌خواهیم بگوییم، به بهترین شکل به ذهن خواننده منتقل بشود. البته رعایت نشانه‌های نگارشی به بهبود سئو محتوایی که می‌نویسیم نیز کمک بسیاری می‌کند؛ اگر این ادعا را قبول ندارید می‌توانیم یک امتحان بسیار ساده انجام دهیم.

 

[ASHVAN]

تقریباً همۀ ما جملۀ معروف «بخشش لازم نیست اعدامش کنید.» را شنیده‌ایم؛ حالا برای اینکه بفهمیم الگوریتم‌های گوگل چقدر نسبت به گذشته هوشمندتر شده‌اند و آیا درک درستی از نوشته‌های ما به زبان فارسی دارند، این سه عبارت را در گوگل ترنسلیت بنویسیم:

• بخشش لازم نیست اعدامش کنیم.
• بخشش، لازم نیست اعدامش کنیم.
• بخشش لازم نیست، اعدامش کنید.

 

[ASHVAN]

نوشتن در دنیای آنلاین با نرم‌افزار اندیشه آغاز می‌شود و با سخت‌افزار صفحه کلید ما به پایان می‌رسد. با توجه به این جمله می‌توانیم بگوییم که این نوشته به کسانی که می‌خواهند با نرم‌افزار اندیشه، در بلاگ یا شبکه‌های اجتماعی، با سخت‌افزار کیبورد بنویسند کمک می‌کند.

در ادامه سعی کرده‌ایم فهرستی از نکاتی دربارۀ اصول درست‌نویسی و نشانه‌های نگارشی جمع‌آوری کنیم تا آن‌ها را همیشه مثل جزوه کنار دست‌ خود داشته باشید. این فهرست براساس تجربیات ویراستاران زبان فارسی جمع‌آوری و تأیید شده است.