آموزشی اصول ویراستاری متن فارسی

[شاهدخت]

اصول ویراستاری متن فارسی

** ۲۰ نکته و اصل که باید بدانید**

 

[شاهدخت]

ویرایش متن فارسی به دقت و مهارت خاصی نیاز دارد. هدف از این کار، انتقال معنا به شکلی واضح و گویا به خواننده است. برای این منظور، اصول و روش‌هایی تعریف شده است که با رعایت آن‌ها می‌توان به متنی یکدست و روان دست یافت.

 

[شاهدخت]

بنابراین، وظیفه ویراستار، ویرایش متن از نظر ساختاری و دستوری است. کتابی که درست ویرایش نشده باشد، هر چقدر هم محتوای ارزشمندی داشته باشد، نمی‌تواند مخاطب را جذب کند. در این آموزش قصد داریم اصول ویراستاری متن فارسی را آموزش دهیم و به نکته‌های مهمی در این رابطه اشاره کنیم.

 

[شاهدخت]

اصول ویراستاری چیست ؟​

زبان وسیله‌ای برای برقراری ارتباط و انتقال معنا به افراد مختلف است. به کمک آن می‌توانیم مفهوم و منظور خود را به طرق مختلف به مخاطب منتقل کنیم. حین گفت‌وگو یا نوشتن متن، باید به‌گونه‌ای این کار را انجام دهیم که منظورمان به طور کامل به مخاطب منتقل شود. به عبارت دیگر، زبان عامل برقراری یک ارتباط دوطرفه است و نه‌تنها قصد گوینده یا نویسنده، بلکه برداشت مخاطب نیز حائز اهمیت است.

 

[شاهدخت]

برقراری این ارتباط هم از طریق گفتار و هم نوشتار میسر است. زبان گفتار، همان زبان محاوره یا زبان روزمره در گفت‌وگوهای میان مردم است. زبان نوشتار نیز به عنوان زبان معیار در مدرسه‌ و دانشگاه تدریس می‌شود. زبان می‌تواند طرز تفکر افراد با سطح سواد متفاوت را بیان کند و از این‌ رو، روانی کلام تأثیر بسزایی در درک و فهم موضوع خواهد داشت. برای مثال، استفاده از جمله‌های کوتاه و واضح، می‌تواند مفهوم را به‌راحتی به مخاطب انتقال دهد.

 

[شاهدخت]

در این میان، نقش کسی که متن را ویرایش و بازخوانی می‌‌‌کند، پررنگ می‌شود. به این شخص ویراستار گفته می‌شود. ویراستار باید بتواند متن نویسنده را با زبان معیار تطبیق دهد تا خواننده منظور نویسنده را به طور دقیق دریابد.

 

[شاهدخت]

بنابراین ویراستار نقشی کلیدی و حیاتی در شکل دادن به یک اثر دارد، زیرا هم درک آن را برای مخاطب هموار می‌‌سازد و هم ایرادهای متن را برطرف می‌کند. در نهایت، اثری که به دست خواننده می‌رسد، به اصطلاح، اثری ویراسته و یکدست خواهد بود. وظیفه ویراستار، برنامه‌ریزی دقیق و بررسی اطلاعات درون متن است تا در نهایت اثری به دست خواننده برسد که از هر لحاظ او را جذب کند.

 

[شاهدخت]

اما پرسشی که در این باره مطرح می‌شود این است که ویراستار تا چه حد می‌تواند متن را تغییر دهد. در پاسخ به این پرسش باید بگوییم که ویراستار قرار نیست متن را تغییر دهد یا آن را بازنویسی کند، مگر این‌که برای این کار دلایل ویرایشی کافی و قانع‌کننده داشته باشد. او باید اشتباهات متن را پیدا و آن‌ها را اصلاح کند. در این خصوص باید به این مسئله واقف باشد که طبق قواعد و اصول ویراستاری پیش برود.

 

[شاهدخت]

رعایت اصول ویراستاری به قوانین و نکات مهمی نیاز دارد. افرادی که دوره‌های ویراستاری را گذرانده‌اند، به‌خوبی از این قوانین آگاهی دارند و هنگام ویرایش متن آن‌ها را به کار می‌گیرند.

 

[شاهدخت]

اصول ویراستاری شامل تمام نکته‌‌ها و قوانینی است که برای ویرایش یک کتاب یا یک مقاله باید رعایت شود. درواقع، ویراستار باید بتواند متنی به دور از هرگونه اشتباه فنی، ساختاری یا محتوایی تحویل دهد تا بر دل خواننده بنشیند و از خواندنش لذت ببرد. همچنین باید برطبق فارسی معیار انجام شود و درنهایت اصل یکدستی رعایت شود. اگر متنی چنین ویژگی‌هایی را نداشته باشد، وظیفه ویراستار است که با رعایت اصول ویراستاری آن را ویرایش کند.