ضرب‌المثل ضرب المثل های مازندرانی با معنی و ترجمه

[SHAHDOKHT]

[فلانی] بی دسسه دازه
استعداد دارد و امکانات نه.

پتک پِتک زنّه راه شونه
با ناز و کرشمه راه می‌رود

پر کنگِ شلوار خشتک ندارنه وچه باد کنّه
شلوار پدرش کهنه و پاره است بچه‌اش تکبر می‌کند!
فرزندی که پدرش فقیر باشد، ولی با این حال افاده داشته باشد

پز عالی، جیف خالی
افاده زیاد با جیب خالی
کسی که آه در بساط نداشته باشد ولی اهل تکبر و افاده باشد

 

[SHAHDOKHT]

پسته بی‌مغز دهون واز هکنه رسوا بونه
هنگامی که پسته دهان بسته بدون مغز را باز کنی رسوا می‌شود
کسی که نسنجیده سخنی بگوید و خود را رسوا نماید

پشیل کدخدا بئیه
پشیل (آبدزدک شالیزار) کدخدا شد
فرد بی‌تجربه و بی‌لیاقتی به پست مهمی رسید

پلا احمدِشه فاتح ممدِ
پلوی احمد را می‌خوری و برای محمد فاتحه می‌خوانی!
از کسی که به تو نیکی کرد تشکر نمی‌کنی ولی از دیگری تشکر می‌کنی

 

[SHAHDOKHT]

پلنگِ لاش سر ارمجی، تن نشونه
جوجه‌تیغی بر سر لاشهٔ پلنگ نمی‌رود.

پلنگ و بامشی دایی و خِرزانه
پلنگ و گربه، دایی و خواهر زاده‌اند.
این مثل را در مورد افرادی که از یک قماشند به کار می‌برند.
معادل: سگ زرد برادر شغال

پیش دکتی پشت سر ره هم هارش
جلو که افتادی به پشت سرت نیز نگاهی بنداز
اگر به مال و مقامی رسیدی به افراد زیر دست خود نیز گوشه چشمی داشته باش

 

[SHAHDOKHT]

پیر گوی اشکمه
کنایه از کسی که همه چیز را می‌داند وبا تجربه است.

پیری عقل ونه؛ جوونی قد
در پیری عقل بایست و در جوانی قدرت و غرور

پیر امسن بغداد دره
تربیت کننده پیر در بغداد است(پیر تربیت شدنی نیست)

 

[SHAHDOKHT]

تا تشنی دل نخاهه، طلا کته وه ره سوار ننه.
تا مرغ دلش نخواد خروس جوان سوارش نمیشه.

تا ته دار دارنه ولک، ته سلام دارنه علِک
تا هنگامی که درخت تو برگ دارد، به سلام تو جواب می‌دهند.
تا موقعی که صاحب ثروت هستی به تو احترام می‌گزارند.

تا گتِ سگ غره نکانه، سگ‌کاته لووه نکانده.
اگر بزرگ‌تر کار بدی نکند، کوچک‌تر از او نمی‌آموزد

 

[SHAHDOKHT]

تا مادیون دم نزنه، یابو سم نزنده
تا اسب ماده دمش را نجنباند، اسب نر سم نمی‌زند.
معادل: از تو به یک اشاره، از من به سر دویدن.

ترشِ انار شیره نئؤنه
انار ترش شیرین نمی‌شود.

ترش شیر ماست نوونه / ول چو راست نوونه
تغییر ایجاد کردن در شخصی که عادت به بد بودن دارد، سخت است.

تش سر ئو بشنی‌ین
روی آتش آب ریخت.
عصبانیتش را فرونشاند.

 

[SHAHDOKHT]

تش سر تش بشته
روی آتش، آتش گذاشت.
هنگامی که دو خبر بد را پشت سر هم به یک نفر بدهند.

تشی شه وچه پشت دست کشنه گنه چنه نرمه!
جوجه تیغی دست پشت بچه‌اش میکشه میگه چقدر نرمه!

تشی کِلی سر، باغ بیتی؟
بالای لانه جوجه تیغی باغ خریدی؟
اگر کسی در همسایگی فردی نابکار خانه‌ای تهیه کند یا با چنان آدمی وصلت کند یا شریک شود دیگران در نکوهش از عملش این مثل را می‌زنند که تو کنار لانه جوجه تیغی که دشمن صیفی‌جات است باغ گرفته‌ای؟

 

[SHAHDOKHT]

تلاکته، بورده شالِ پیشواز
جوجه‌خروس به پیشوار شغال رفته.
با پای خودش به جای خطرناک رفت.

ته آقا، مِن آقا، لَنگِ خرِ کی وَرنه چِرا؟
تو هم آقا من هم آقا، خر لنگ را چه کسی به چرا ببرد؟
کنایه از افرادی به کار می‌رود که از روی بی اعتنایی یا خود پسندی از انجام کارها خودداری می‌کنند.

ته جن ره ورگ بخرده.
جن تو را گرگ خورد.
حیله‌ات دیگر اثر نمی‌کند.

 

[SHAHDOKHT]

ته تش مه ره گرم نکرد ته دی مه ره کور هکرده
آتش تو ما را گرم نکرد که هیچ؛ دودش چشم ما را کور کرد.
کسی که بخواهد کمکی بکند، اما ضرر زیادی برساند.

ته پِر سَرین، لرگه کتین بی‌یه، اسا کینگِ بن سه بالش قو خانی!
تو که پدرت سرش را روی چوب جارو می‌گذاشت و می‌خوابید، حالا برای زیر باسنت بالشی از پر قو می‌خواهی!
ته موس ِکَک در بمو؟

کک‌های باسنت درآمدند؟
کنایتاً به معنای «حسابی کار کردی و خسته شدی؟»

 

[SHAHDOKHT]

ته موس سر بشته
سرت کلاه گذاشت

تو بوّی گل دسته، همه گننه هسّه
تو که بگویی دسته گل، همه می‌گویند درست است.
خانم‌هایی که از شوهرانشان می‌خواهند احترام آن‌ها را داشته باشند تا دیگران هم از شوهرانشان تبعیت کنند.

تی شی شال بوهه، ته آرد گوآل بوهه
همسرت که شغال باشد، آردت در کیسهٔ پشمینه است.