آموزشی ویراستاری واژگان بیگانه و معادل سازی

[Nella]

مشکلات رایج در معادل‌سازی ناآگاهانه یا سطحی

۱. یکی از آسیب‌های رایج، معادل‌سازی بدون شناخت کامل از معنای واژه‌ی بیگانه است؛ یعنی واژه‌ای انتخاب می‌شود که یا دقیق نیست یا باعث برداشت نادرست می‌شود.

 

[Nella]

2. گاهی مترجم یا نویسنده به‌جای بررسی بافت تخصصی و فرهنگی واژه، صرفاً به یک ترجمه‌ی تحت‌اللفظی بسنده می‌کند که اغلب نتیجه‌ای ضعیف و نامفهوم دارد.

 

[Nella]

3. استفاده از واژه‌هایی نادر، قدیمی یا عجیب و غریب، برای معادل‌سازی ممکن است مخاطب را سردرگم کرده یا او را از پذیرش واژه بازدارد.

 

[Nella]

4. معادل‌هایی که از نظر دستوری یا ساختاری با زبان فارسی هماهنگ نیستند (مثلاً ترکیب‌های ناهماهنگ یا ناموزون)، معمولاً در کاربرد شکست می‌خورند.

 

[Nella]

5. یکی از خطاهای رایج، ترجمه‌ی واژه‌ها بدون توجه به چندمعنایی یا کاربرد اصطلاحی آن‌هاست؛ مثلاً واژه‌ای که در زبان مبدأ معنایی خاص دارد، ممکن است در زبان فارسی اشتباه فهمیده شود.

 

[Nella]

6. عدم توجه به سطح مخاطب نیز یک ایراد اساسی است؛ واژه‌ای که برای خواننده‌ی متخصص مناسب است، ممکن است برای عموم گنگ و غیرقابل استفاده باشد.

 

[Nella]

7. گاه در فرایند معادل‌سازی، واژه‌ی فارسی ساخته‌شده آن‌قدر به واژه‌ی بیگانه شباهت دارد که عملاً تفاوتی در کاربرد ایجاد نمی‌کند و فقط ظاهر فارسی دارد.

 

[Nella]

8. بعضی افراد بدون پشتوانه‌ی علمی یا زبانی دست به واژه‌سازی می‌زنند که این کار نه تنها کمک نمی‌کند، بلکه باعث آشفتگی و بی‌اعتمادی عمومی می‌شود.

 

[Nella]

9. استفاده‌ی هم‌زمان از واژه‌ی بیگانه و معادل فارسی در متن بدون توضیح، می‌تواند مخاطب را دچار ابهام کند و باعث شود هیچ‌کدام از واژه‌ها در ذهن او جا نیفتند.

 

[Nella]

10. در نهایت، معادل‌سازی باید با دقت، دانش و مشورت انجام گیرد؛ عجله یا ساده‌انگاری در این فرایند نه‌تنها کمکی به زبان نمی‌کند بلکه آن را از هدف اصلی‌اش دور می‌سازد.