معاصر استبداد صغیر

[حنا نویس]

دربارهٔ اینکه چه کسی حضور این عده را به شاه خبر داده روایت‌های مختلفی وجود دارد؛ ولی همگی آن‌ها متفق‌القول هستند که محسن امین‌الدوله تلفنی حضور آن‌ها را به شاه خبر داده بود. به هر حال، آزادیخواهان در پارک امین‌الدوله دستگیر و تحویل مقامات شدند.

 

[حنا نویس]

چهارشنبه سوم تیرماه ۱۲۸۷​

کلنل لیاخوف در تهران حکومت نظامی برپا کرد و شاه دستور داد مجلس به خاطر حمایت از مفسدان در مقابل قشون دولتی به مدت سه ماه بسته شود و پس از آن وکلای جدید انتخاب شوند. این دستخط و وعده انتخابات جدید به دنبال نقشه سفارت روسیه بود تا جلوی ایرادات دول اروپایی گرفته شود.

 

[حنا نویس]

پنجشنبه چهارم تیرماه ۱۲۸۷​

روزی غم‌انگیز در تاریخ معاصر ایران است. در این روز محمدعلی شاه در دستخطی عفو عمومی اعلام کرد و دستخط را به سفارتخانه‌ها ارسال کرد، ولی در همین روز به دستور وی میرزا جهانگیرخان و ملک المتکلمین در باغشاه با طناب خفه شدند و خونی که از دهان آن‌ها بیرون جهیده بود حیاط باغشاه را سرخ کرد.

 

[حنا نویس]

خبر این قتل در شهر پیچید و عده زیادی از آزادیخواهان از جمله علی‌اکبر دهخدا و سید حسن تقی‌زاده به سفارت انگلیس پناهنده شدند. آقایان بهبهانی و طباطبایی نیز از تهران تبعید شدند.

 

[حنا نویس]

سفارتخانه‌های خارجی یادداشت‌های شدیداللحنی در مورد قتل میرزا جهانگیرخان و ملک المتکلمین به شاه فرستادند و او به توصیه دوستان روسی‌اش دستور تشکیل دادگاهی در باغشاه ارسال کرد تا اعدام‌ها پس از تشکیل دادگاه انجام شود.

 

[حنا نویس]

بازار گرم اعتراف‌گیری​

در فاصله جلسات دادگاه‌ها، شب‌ها بساط شکنجه برای گرفتن اقرار به راه بود. مثلاً یکی از قربانیان سلطان العلمای خراسانی مدیر روزنامه روح القدس بود که او را پس از شکنجه به انبار دولتی بردند و با طناب خفه کردند و در چاه انداختند.

 

[حنا نویس]

فتوای علمای سه‌گانه نجف​

آخوند خراسانی، آیت‌الله میرزا حسین تهرانی و آیت‌الله عبدالله لاهیجی (مازندرانی) سه روحانی ساکن نجف در فتوایی به یاری مشروطه خواهان شتافتند. به گفته کسروی، آن‌ها تلگرافی از آقایان سید عبدالله بهبهانی، سید محمد طباطبایی و شادروان افجه‌ای در مورد اوضاع دریافت کردند.

 

[حنا نویس]

در پاسخ، آن‌ها فتوایی شدیداللحن صادر کردند و مخالفت با اساس مشروطیت از جانب هر صنف و گروهی که باشد را در حکم محاربه با امام زمان تعبیر کردند. ایشان حمله به تبریز را نیز به منزله جنگ با امام زمان توصیف کردند.

 

[حنا نویس]

محمدعلی شاه در پاسخ این تلگراف لایحه جوابیه‌ای صادر کرد و در آن اتفاقات رخ داده را به «دسایس خارجه و منافقین» و اعلام موضع علمای نجف را به بی‌اطلاعی از «سوء قصدی که فِرق فاسده نسبت به دین و دولت داشته» نسبت داد.

 

[حنا نویس]

علی‌اکبر دهخدا در اولین شماره سری جدید صور اسرافیل که پس از آغاز استبداد صغیر در سوئیس منتشر شد، در مقاله‌ای در ستون چرند و پرند به نام «کلام الملوک، ملوک الکلام» به هجو این جوابیه پرداخت و چرند و پرند پادشاه را برترین چرند و پرندها دانست.