آموزشی اصول بازنویسی

[Tara Motlagh]

7- شخصیت‌ها
به طور خلاصه می‌توان گفت در بازنویسی داستان باید بر واقعی بودن شخصیت‌ها تامل شود. شخصیت‌ها باید باور پذیر باشند و واکنش آنها در قبال حوادث و اتفاق‌ها منطقی باشد.

 

[Tara Motlagh]

شخصیت یا شخصیت‌های اصلی داستان باید به گونه‌ای پردازش شده باشند که خواننده احساس کند آنها را می‌شناسد یا می‌تواند تصویر واضحی از آنها در ذهن خود ترسیم کند. اگر شخصیت اصلی گنگ است و به خوبی پردازش نشده است، نویسنده می‌تواند ـ نه با نگارش یک بند از خصوصیات او ـ بلکه با استفاده از ابزار پردازش شخصیت و تقسیم شخصیت پردازی در جاهای مختلف داستان، او را کامل کند. همان‌طور که قبلاً نیز گفته شد، کنش‌ها، واکنش‌ها و گفت‌وگو‌های یک شخصیت، مهمترین ابزار پردازش وی هستند که باید توجه خاصی به آنها کرد.

 

[Tara Motlagh]

شخصیت‌های فرعی نیز نباید از ذره‌بین بازنویسی بی‌نصیب بمانند. در داستان کوتاه شخصیت‌های فرعی‌ای که در پردازش شخصیت اصلی یا پیش‌برد خط طرح نقشی ندارند باید حذف یا کم‌رنگ شوند. از طرف دیگر اگر شخصیت اصلی به علت عدم تعامل با شخصیت‌های دیگر خوب پردازش نشده است، باید شخصیت‌های فرعی مناسب به داستان اضافه گردد.

 

[Tara Motlagh]

- گفت‌وگوها
گفت‌وگوها (دیالوگ‌ها)ی شخصیت‌های داستان (چه شخصیت‌های اصلی و چه فرعی) باید در بازنویسی به دقت بررسی شوند. ضعف عمده‌ای که باید در این مرحله بر طرف شود، تبدیل دیالوگ به «مونولوگ» است. منظور از مونولوگ این است که تمامی گفته‌های شخصیت‌های داستان با یک لحن و گویش مطرح شود. درست مانند این که یک نفر از زبان همه‌ی آنها دارد صحبت می‌کند!

 

[Tara Motlagh]

البته در واقع نیز همین است و نویسنده‌ی داستان تمامی این دیالوگ‌ها را نوشته است، اما خواننده نباید این مساله را حس کند. هر شخصیتی باید بر اساس وضعیت فرهنگی ـ اجتماعی و پردازشی که از او در داستان انجام شده است، حرف بزند. بدیهی است که پاسبان‌ها همه شاعر نیستند (!) و شاعران نیز لحن متفاوتی از پزشکان و اینان از مهندسان دارند.

 

[Tara Motlagh]

نکته‌ی دیگر پرهیز از تبدیل شدن «گفت‌وگوها» به مکالمه‌های روزمره و بی‌ارزش است. در داستان باید دقت شود که هیچ حرفی بی‌دلیل ذکر نشود و حتماً در پیش‌برد خط طرح یا پردازش شخصیت، نقش داشته باشد. به خصوص در داستان‌های کوتاه که نویسنده اجازه شرح و بسط زیاد ندارد. به عبارت دیگر مکالمه‌هایی که حذف آنها از داستان تغییری در نهایت داستان به وجود نمی‌آورند، باید حذف شوند.

 

[Tara Motlagh]

9- حادثه‌ی اصلی پایانی
داستان‌ها با بر هم خوردن تعادل آغاز می‌شوند، با اتفاق‌ها، کشمکش‌ها، تعلیق‌ها، و حوادث فرعی گسترش می‌یابند و با یک حادثه‌ی اصلی پایان می‌یابند. اگر این اسلوب در نگارش داستان رعایت شده باشد، مطمئناً خواننده تا پایان، داستان را رها نمی‌کند.

 

[Tara Motlagh]

سیر زنجیره‌وار و پیوسته داستان این نکته را دربر دارد که تمامی عناصر داستانی، شخصیت‌ها، توصیف‌ها، روایت ماجراها، کشمکش‌ها، تعلیق‌ها و... داستان را به سمت حادثه‌ی اصلی پایانی سوق می‌دهد. همچنین داستان، بلافاصله یا در چند جمله پس از حادثه‌ی اصلی پایانی، به اتمام می‌رسد.

 

[Tara Motlagh]

در بازنویسی باید دقت مضاعفی بر حادثه‌ی پایانی داستان داشت. مطمئن شوید که حادثه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی اصلی، واقعاً یک «حادثه» است که از سوی «شخصیت اصلی» داستان سر زده، نه یک «اتفاق». «اتفاق» هیچ‌گاه نمی‌تواند جایگزین «حادثه» شود، اتفاق فقط می‌تواند کشمکش ایجاد یا آن را تقویت کند. «حادثه‌ی اصلی» نیز باید به دست «شخصیت اصلی» به وقوع بپیوندد.

 

[Tara Motlagh]

در هنگام بازنویسی، نویسنده باید از خود بپرسد آیا خواننده‌ی داستان پس از خواندن حادثه‌ی اصلی پایانی منقلب می‌شود یا خیر؟ آیا به او شوکی وارد می‌شود که انتظارش را نداشته باشد؟ آیا خوشحال یا غمگین می‌شود؟ آیا به فکر فرو می‌رود؟
به هر حال اگر نویسنده دریابد که حادثه‌ی اصلی پایانی تغییری در خواننده ایجاد نمی‌کند، در انتشار داستان باید تردید نماید.