آموزشی ویراستاری واژگان بیگانه و معادل سازی

[Nella]

تفاوت معادل‌سازی در متون تخصصی و متون عمومی

۱. یکی از چالش‌های اصلی در معادل‌سازی، تفاوت زمینه‌های کاربرد واژه است؛ یعنی باید دید واژه در یک متن تخصصی به‌کار می‌رود یا در نوشتار عمومی و روزمره.

 

[Nella]

2. در متون تخصصی، معادل باید از نظر علمی دقیق و هم‌راستا با مفاهیم بین‌المللی آن حوزه باشد، حتی اگر کمی دشوار یا رسمی به نظر برسد.

 

[Nella]

3. اما در متون عمومی، سادگی، وضوح و روانی معادل اهمیت بیشتری دارد، چون مخاطب ممکن است با اصطلاحات علمی آشنایی نداشته باشد.

 

[Nella]

4. گاهی یک واژه‌ی بیگانه در متن تخصصی نیاز به معادلی خاص دارد، اما همان واژه اگر در یک گفت‌وگوی خبری یا کتاب عمومی بیاید، می‌توان برایش واژه‌ای ساده‌تر انتخاب کرد.

 

[Nella]

5. نویسنده یا ویراستار باید تشخیص دهد کجا دقت علمی لازم است و کجا باید واژه‌ای آشناتر و قابل‌فهم‌تر برای خواننده‌ی عمومی استفاده شود.

 

[Nella]

6. مثلاً واژه‌ی «سرور» در متن فنی ممکن است معنای دقیقی در شبکه‌سازی داشته باشد، اما در متن عمومی شاید بتوان به‌جای آن از «رایانک مرکزی» یا «کامپیوتر میزبان» استفاده کرد.

 

[Nella]

7. این تفاوت باعث می‌شود معادل‌سازی برای متون تخصصی نیازمند مشورت با کارشناسان همان حوزه باشد تا اشتباه مفهومی پیش نیاید.

 

[Nella]

8. در مقابل، معادل‌سازی در متون عمومی باید با توجه به زبان رسانه‌ها، آموزش عمومی و سطح سواد عمومی انجام شود.

 

[Nella]

9. گاهی یک واژه‌ی فارسی‌سازی‌شده در حوزه‌ی تخصصی پذیرفته شده ولی هنوز در نوشتار عمومی جای نیفتاده است؛ این شکاف باید با آموزش و ترویج پر شود.

 

[Nella]

10. در نهایت، هدف این است که زبان در هر حوزه بتواند مفاهیم را دقیق، ساده و قابل‌درک منتقل کند؛ پس باید متناسب با نوع متن، معادل مناسب انتخاب شود.