آموزشی ویژگی‌های داستان‌های «بومی ـ اقلیمی»

[Tara Motlagh]

## در رمان «سرگذشت ندیمه» از مارگارت اتوود، جامعه‌ای خیالی و دیکتاتوری به تصویر کشیده شده که بر اساس باورهای دینی و افسانه‌ای شکل گرفته است.

 

[Tara Motlagh]

۷- خلق فضای بومی و محلی

الف) توصیف محیط و فضای افسانه‌ای، به این شکل که نویسنده از توصیفات محیطی و محلی افسانه‌ها برای خلق فضایی استفاده کند که با داستان بومی هماهنگ باشد. این فضا می‌تواند شامل مکان‌های افسانه‌ای، جنگل‌های جادویی، یا کوهستان‌ها باشد.

 

[Tara Motlagh]

ب) بازآفرینی آداب و رسوم بومی به شکلی که در افسانه‌ها آمده است، می‌تواند به داستان غنا و اعتبار فرهنگی بدهد.

# در «سووشون» از سیمین دانشور، توصیفات دقیق از محیط و فرهنگ بومی شهر شیراز و روستاهای اطراف آن به خلق یک فضای بومی کمک کرده است. داستان پر از نمادها و رسوم محلی است که ریشه در افسانه‌ها و باورهای مردم دارد.

 

[Tara Motlagh]

نویسندگان بومی اغلب از گیاهان و جانورانی که در فرهنگ محلی و طبیعت منطقه‌شان شناخته شده‌اند، استفاده می‌کنند تا داستان‌های خود را به محیط و فرهنگی که در آن نوشته شده‌اند، پیوند دهند. این کار به مخاطب کمک می‌کند علاوه بر ارتباط با فضا و حال و هوای داستان، به نویسندگان کمک می‌کند نقشی فعال در پیشبرد خط داستانی داشته باشند و لایه‌های عمیق‌تری از معنا و مفهوم را به داستان‌های خود بیفزایند و باعث تقویت پیام‌ها و تم‌های داستان می‌شوند.

 

[Tara Motlagh]

برای مثال، یک «درخت» مقدس می‌تواند مکانی برای یک نبرد مهم یا یک کشف بزرگ در داستان باشد یا یک «حیوان» خاص می‌تواند راهنمای شخصیت اصلی در سفرهایش باشد.
در ادامه، به بررسی روش‌های استفاده از این عناصر در داستان‌ها پرداخته و به نمونه‌هایی از آثار نویسندگان ایرانی و غیرایرانی اشاره می‌کنم.

 

[Tara Motlagh]

1- استفاده نمادین از حیوانات:

الف) «کلاغ»: در آثار نویسندگانی مانند «بیژن نجدی» و «صادق چوبک»، کلاغ نمادی از شومی و مرگ است. برای مثال، در داستان «چشم‌هایش» از بزرگ علوی، حضور کلاغ‌ها در صحنه‌هایی خاص به عنوان نماد مرگ و تاریکی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 

[Tara Motlagh]

در داستان کوتاه «کلاغ‌ها» از محمود دولت‌آبادی، کلاغ به عنوان نمادی از مرگ و تباهی در داستان ظاهر می‌شوند. این جانوران با حضورشان در محیط روستا، فضای سرد و تاریک داستان را تقویت می‌کنند. در «سه قطره خون» از صادق هدایت «کلاغ» و محیط‌هایی مانند «باغ» نقش مهمی در تقویت تم‌های تاریکی و مرگ دارند.

 

[Tara Motlagh]

ب) «ققنوس»: ققنوس، پرنده‌ای اسطوره‌ای است که نماد تولد دوباره و جاودانگی است. در داستان‌های کوتاه، ققنوس می‌تواند به عنوان نمادی از بازگشت و تجدید حیات مورد استفاده قرار گیرد. برای مثال، در آثار «صادق هدایت»، ققنوس به عنوان نمادی از هنر و زندگی دوباره استفاده شده است.

 

[Tara Motlagh]

ج) «سیمرغ: سیمرغ در شاهنامه نمادی از خرد و معرفت است. در داستان‌های کوتاه، سیمرغ می‌تواند به عنوان یک راهنمای معنوی یا محافظ برای شخصیت‌های اصلی به کار رود.

 

[Tara Motlagh]

ب) «شیر»: شیر در شاهنامه فردوسی نمادی از قدرت و شجاعت است. رستم به عنوان قهرمان داستان با صفات شیرگونه‌ای چون قدرت و دلاوری تصویر می‌شود. به عنوان مثال، یک شخصیت می‌تواند ویژگی‌های یک شیر را داشته باشد، یعنی شجاع و قوی باشد.