مجموعه اشعار جامی

[MHP]

بخرام و باز جلوه ده آن سرو ناز را
پامال خویش کن سر اهل نیاز را


بگذار یک نظاره در آن رو که اهل دل
گیرند کیمیا نظر پاکباز را


خوش آنکه تو نشینی و من پیش روی تو
سازم بهانه بهر سجودی نماز را


حسن تو را ز عشق من آوازه شد بلند
محمود ساخت شهره عالم ایاز را


از شرح سوز درد من ای جان گداختی
پیش که گویم این الم جانگداز را


جولان مده سمند و مبر عقل و دین ز ما
بگذار شهسوار من این ترکتاز را


جامی گرفت خاطر آن مه ز شرح هجر
کوته کن این فسانه دور و دراز را​

 

[MHP]

برکش ای صوفی ز سر این خرقه سالوس را
جام می بستان و بشکن شیشه ناموس را


کاسه می خور که خواهد کاسه سر خاک خورد
بود نقش کاسه زر این سخن کاووس را


حسن رعنایان ز جعد عنبرافشان جلوه یافت
زیب و فر آری ز پر خود بود طاووس را


رنج بی حاصل مبین در نبض عاشق ای طبیب
نیست دستی بر مریض عشق جالینوس را


چند تابد مه فراز چرخ بنما روی خویش
برفروز از نو چراغی این کهن فانوس را


صیت عشقت کی نهان ماند که ما سوداییان
بر سر بازار رسوایی زدیم این کوس را


دستبوس دوست جامی برنمی آید ز دست
پای در راه طلب نه دولت پابوس را​

 

[MHP]

من که جا کردم به دل آن کافر بدکیش را
گوش کردن کی توانم قول نیک اندیش را


ناصحا سودای بدخویی چنین می داردم
ورنه ک.س هرگز چنین رسوا نخواهد خویش را


رسم دلجویی ندارد یارب آن سلطان حسن
یا نمی گوید کسی حال من درویش را


کیش پر تیر جفا دارد به کین بیدلان
از کدام استاد سنگین دل گرفت این کیش را


درد تو بیش از حد و غم های تو از درد بیش
با که گویم یارب این غمهای بیش از بیش را


دل فگار توست کار او میفکن با طبیب
زانکه جز داغ تو نبود سودمند این ریش را


سی*ن*ه جامی که شد ریش از تو نتوان نیش زد
زانکه آه سوزناکش می گدازد نیش را​

 

[MHP]

هر دم افروزی چو گل رخسار آتشناک را
شعله در خرمن زنی مشتی خس و خاشاک را


عقل را روشن شود ماهیت حسنت اگر
پرده حیرت نبندد دیده ادراک را


جان پاک است آن نه تن در زیر پیراهن تو را
صد هزاران آفرین جان آفرین پاک را


کمترین صید توام پیش سگان خود فکن
گر نیم لایق که آلایی به من فتراک را


جامه جان چاک شد تاری ز پیراهن ببخش
کز چنان رشته توان پیوند کرد این چاک را


دامن خرگه برافکن ای مه خرگه نشین
ورنه خواهد سوخت آهم خیمه افلاک را


خاک شد بر رهگذارت جامی و هرگز نیافت
آن شرف کز سایه سرو تو باشد خاک را​

 

[MHP]

مطرب امشب ساز کن با ناله من چنگ را
آتشی دیگر فروز این سوزناک آهنگ را


بس که نالیدم ز درد دوری آن سنگدل
دل به درد آمد ز آه و ناله من سنگ را


دورم از یار و نیارم سوی او رفتن که اشک
ساخت دریا گرد من فرسنگ در فرسنگ را


رازم آخر فاش خواهد شد چه سان پوشم ز خلق
چهره زرد و سرشک ارغوانی رنگ را


هست آسیب تنت آزار جان بیدلان
اندکی آهسته تر بند آن قبای تنگ را


بهر تیرت جنگ دارد جان به دل لطفی نمای
تیر دیگر سوی جان انداز و بنشان جنگ را


جامیا طغرای دولت خواهی از سلطان عشق
خط رسوایی بکش منشور نام و ننگ را

​

 

[MHP]

من که خدمت کرده ام رندان درد آشام را
کی شمارم پخته وضع زاهدان خام را


تا شدم فارغ به استغنای عشق از هر مراد
بر مراد خویش یابم گردش ایام را


رند و صوفی عارف و عامی مخوانیدم که من
گم شدم در شاهد و می برنتابم نام را


شیخ شهرتجوی رعنا را تماشا کن که چون
در لباس خاص ظاهر شد فریب عام را


می کشد دامی پی صید مگس چون عنکبوت
شاهبازی کو که از هم بردرد این دام را


محتسب در منع می از حد دست درازی می کند
می برد زین فعل منکر رونق اسلام را


هر ک.س از قسام فطرت قسمت خود یافتند
زهدورزان جامه سالوس و جامی جام را​

 

[MHP]

می فزایی خط مشکین عارض چون سیم را
می کشی بر صفحه امید حرف بیم را


روی تو در احسن التقویم اگر دیدی حکیم
کی نهادی ز آفتاب و مه رقم تقویم را


کشور خوبی مسلم شد تو را در گوش کش
حلقه خدمت سرافرازان هفت اقلیم را


عاشقان را خاک پای خود کنی هر دم خطاب
با فرودستان ز حد بیرون مبر تعظیم را


گر حسود از فتنه آتش زد جهان را باک نیست
آتش نمرود گلزار آمد ابراهیم را


حکمت آموز دل پاکت سروش غیب بس
گو معلم برشکن هنگامه تعلیم را


تیغ می رانی که جامی نقد جان تسلیم کن
هر چه فرمایی به جان استاده ام تسلیم را

 

[MHP]

رحمی بده خدایا آن سنگدل جوان را
یا طاقتی و صبری این پیر ناتوان را


بختم جوان و عقلم پیر است لیک عشقش
آورده زیر فرمان هم پیر و هم جوان را


گر زرد شد گیاهی در خشکسال هجران
پژمردگی مبادا آن تازه ارغوان را


خون می رود ز چشمم آن بخت کو که بینم
سروی نشسته بر لب این چشمه روان را


زاهد به کنج محراب آورده روی طاعت
عاشق گرفته قبله آن طاق ابروان را


محمل مبند امروز ای ساربان جانان
کز آب چشم ما شد ره بسته کاروان را


جامی ز عشق خوبان گر گفت توبه کردم
این نکته بشنو از من زنهار مشنو آن را

 

[MHP]

گذشت از حد خروش و گریه ابر نوبهاران را
کجا دانست یارب درد و داغ دل فگاران را


مبار ای ابر روز گشت آن چابک سوار آخر
که دیده بر ره است از دیرباز امیدواران را


ازین عشق جگرخواره چه دارم چشم بهبودی
که بر داده به باد نیستی چون من هزاران را


ز جام نیم خورد او کجا یک جرعه تا بینی
چو عهد من شکسته توبه پرهیزگاران را


چنین کز باده عشرت به خواب مستی شبها
چه دانی محنت بی خوابی شب زنده داران را


سزد کز بی کسی چون من عنان دوستی پیچد
بتی کو بسته فتراک بیند شهریاران را


سمند ناز جولان ده به ره گو کشته شو جامی
اگر ضایع شود موری چه نقصان شهسواران را

 

[MHP]

معلم گو مده تعلیم بیداد آن پریرو را
که جز خوی نکو لایق نباشد روی نیکو را


مرا چشم نکویی بود ازان بدخو چه دانستم
که خواهد گوش کردن در حق من قول بدگو را


رقیبا چون به ره می بینم افتاده رحمی کن
یکی زین سو خرامان بگذران آن سرو دلجو را


اگر پای سگی می بوسم ای ناصح مکن عیبم
که من روزی به کوی آشنایی دیده ام او را


به جای هر سر مو بر تن من باد صد نشتر
اگر خواهم ز درد دوست خالی یک سر مو را


نیفتادی میان خاک و خون هر دم اگر بودی
به راهش روی افتادن رشک بی ره و رو را


چنین آشفته و رسوا به کوی او مرو جامی
مبادا کز تو عار آید سگان آن سر کو را